مدل‌سازي شدت خطرپذيري عابران‌پياده بر اساس رتبه‌بندي شاخص تركيبي: زمان تا تصادف و سرعت وسيله‌نقليه نزديك‌شونده (نمونه موردي: شهر قزوين)

Modeling Crossing Pedestrians’ Risk Intensity Based on Mixed Index Ranking: Selected Time to Collision and Speed of Approaching Vehicle (A Case Study of Qazvin City)

هنگامي كه يك عابرپياده قصد عبور از خيابان را دارد، تعامل او با وسايل‌نقليه موتوري اجتناب‌ناپذير است. عابرين‌پياده ممكن است با قضاوت نادرست درمورد زمان تا تصادف انتخاب شده و سرعت وسيله‌نقليه نزديك‌شونده در معرض حوادث قرار بگيرند. از اين رو هدف در اين پژوهش شناسايي پارامترهاي مؤثر بر شدت ريسك عابرين‌پياده بر اساس رتبه‌بندي شاخص تركيبي زمان‌ تا ‌تصادف انتخاب شده و سرعت وسيله‌نقليه نزديك‌شونده در خط هنگام عبور از گذرگاه‌هاي عرضي در معابر شهري است. بدين منظور، زمان تا تصادف و سرعت وسيله‌نقليه انتخاب شده براي 800 عابرپياده با استفاده از روش فيلم‌برداري در هر خط عبور در شهر قزوين برداشت شد و تركيب بحراني اين دو پارامتر به عنوان شاخص خطر در نظر گرفته شد. پس از رتبه‌بندي شدت خطر عابرين‌پياده از مدل لوجيترتبه‌اي براي مدل‌سازي استفاده شد. جمع‌بندي نتايج اين پژوهش نشان مي‌دهد كه متوسط زمان تا تصادف انتخاب شده توسط عابران‌پياده مرد (5/9 ثانيه) كمتر از عابران‌پياده زن (6/6 ثانيه) است اما متوسط سرعت وسيله‌نقليه نزديك‌شونده انتخاب شده توسط آنها (25 كيلومتر بر ساعت) براي هر دو جنسيت يكسان است. همچنين سرعت وسايل‌نقليه نزديك­شونده به عنوان مهم‌ترين معيار در اولويت­بندي شدت ريسك عابرين شناسايي شد. بيش از 70 درصد از عابرين در زمان نزديك شدن وسايل‌نقليه با سرعت 40 كيلومتر بر ساعت، اقدام به عبور پرخطر كردند. پارامترهايي مانند جنسيت، همراه داشتن، سرعت عابرپياده، استفاده از تلفن همراه يا موسيقي، سرعت وسيله‌نقليه نزديك‌شونده و زمان تا تصادف بر خطر‌پذيري عابرين‌پياده نقش به سزايي دارد. تجزيه و تحليل الاستيسيته نشان داد كه متغير سرعت وسيله‌نقليه نزديك‌شونده در خط تاثيرگذارترين متغير در خطرپذيري عابرين‌پياده است.

Once pedestrians decide to cross the streets, it is inevitable that they will conflict with motor vehicles. While crossing the streets, pedestrians may get into collisions by inaccurate judgments about the selected time to collision and speed of approaching vehicle. Thus, the aim of the current study is to investigate and identify factors affecting on pedestrians’ risk intensity based on mixed index ranking selected time to collision and speed of approaching vehicle when crossing intersections in urban streets. For this purpose, time to collision and speed of approaching vehicle for 800 pedestrians were collected by using an observational survey of six signalized and un-signalized intersections located in Qazvin city. The critical combination of these two parameters were considered as an indicator of risk. After rating the risk intensity, the ordered logit model was used for modeling. Results of this study showed that the average time to collision selected by male pedestrians (9.5 seconds) is less than women pedestrians (6.6 seconds), but the average speed of approaching vehicle selected by their (25 k/h) is similar for every two gender. The speed of approaching vehicle as the most important criteria in prioritizing pedestrians risk intensity were identified. More than 70 percent of the pedestrians while speed of approaching vehicle was 40 km/h, they taking risk. It is also indicated that factors such as gender, age, pedestrian speed, using mobile, time to collision and speed of approaching vehicles have significantly affect pedestrians risk taking behaviors. Elasticity analysis showed that the speed of approaching vehicle is the most effective variables in risk taking of pedestrians.