پهنه بندي آسيب پذيري لرزه اي شهري با استفاده از مدل ANP مطالعه ي موردي: شهر نجف آباد

Zonation of Urban Seismic Vulnerability using ANP model Case Study: Najaf Abad city

ايران با فعاليت هاي لرزه اي پراكنده، زلزله هاي بسيار بزرگ با دوره هاي بازگشت طولاني شناخته شده است و عدم بروز زلزله در منطقه اي كه تا به حال در آن زلزله اتفاق نيفتاده است، نشانگر ثبات و پايداري هميشگي نيست. با مراجعه به نقشه ي پهنه بندي خطر نسبي زمين لرزه در ايران مشاهده مي شود كه بيش از 90 درصد از مساحت كشور بر روي نوار زلزله قرار دارد. در اين راستا ارزيابي آسيب پذيري لرزه اي مناطق مختلف كشور با هدف كاهش آسيب پذيري جوامع شهري بايد در اولويت برنامه ريزي ها قرار گيرد. اين پژوهش از نوع كاربردي و روش آن معياري ـ تحليلي بوده و در آن ضمن معرفي ديدگاه هاي مختلف در ارتباط با آسيب پذيري، با استفاده از پارامترهاي گوناگون كمي و كيفي، بر اساس رويكرد تصميم گيري چند معياره و با به كارگيري فرايند تحليل شبكه (ANP) به بررسي و تحليل آسيب پذيري لرزه اي شهر نجف آباد پرداخته شده است. همچنين به منظور مقايسه ي نتايج حاصل از دو مدل ANP و AHP، تحليل آسيب پذيري توسط مدل AHP نيز صورت گرفته و نتايج حاصل از اين مدل نيز ارائه گرديده است. مطابق نقشه ي پهنه بندي آسيب پذيري، مجموعاً حدود 30 درصد مساحت توسعه يافته ي شهر از آسيب پذيري بالا و بسيار بالا و 37 درصد اين مساحت از آسيبپذيري متوسط برخوردار است. با تطبيق نقشهي توزيع جمعيت بر اين پهنهبندي، جمعيتي بالغ بر 51000 نفر (با تراكمي بين 70 تا 100 نفر در هكتار) در معرض آسيب پذيري بالا و بسيار بالا قرار دارند. همچنين در مقايسه ي دو مدل فوق با شرايط يكسان، به دليل وجود وابستگي دروني بين معيارها و زيرمعيارها، نتايج حاصل از مدل ANP منطقي تر بوده و از تعديل بهتري برخوردار است.

Introduction: Iran is known as a country with high seismic activities, very large earthquakes with long return periods, wherein the absence of earthquake in an area doesn't indicate permanent stability. Referring to earthquake zoning map of Iran, it is evident that more than %90 of the area of this country rests on the earthquake risk zone. In this context, the evaluation of the seismic vulnerability of different regions of the country in order to reduce the vulnerability of urban communities should be of high priority. Methods: This research is an applied type one and done in analytical method. in addition to introduce the Vulnerability concepts , we used a variety of quantitative and qualitative parameters, on the basis of multi-criteria decision making approach and network analysis process (ANP) assessment of the seismic vulnerability of Najaf Abad. Vulnerability analysis conducted by AHP model and the results of this model are also presented, as well as comparing the results from the ANP and AHP models. Results: With respect to the vulnerability zoning map of the city, around 30% of developed area of the town is within high and very high vulnerability range and 37% of the town has a medium vulnerability. Finally through overlaying the population distribution map on the vulnerability map it was concluded that more than 51000 individuals are in the high and very high vulnerability zones. Because of the interdependence between the criteria and sub-criteria, the results of ANP is more logical and better adjusted between the two methods with the same conditions.