تحليل نقش ادراك خطر بر رفتار محيطي هنگام زمين لرزه در مجموعه گنجعليخان و بازار كرمان

Analysis the Role of Risk Perception on Environmental Behaviors During an Earthquake in Ganj’alikhan Complex and Kerman Bazaar

نقش بافت تاريخي گنجعليخان و بازار كرمان در شكل گيري منظر ذهني جامعه و ادراك از شهر انكارناپذير است. آسيب پذيري در برابر زمين لرزه، پيچيدگي، قدمت، وجود عناصر معماري تكرارشونده و تراكم اين بافت مفهوم ادراك محيط، ايمني منظر ذهني و رفتار حين شرايط بحراني را امري متفاوت مي سازد. پژوهش حاضر به تحليل آسيب پذيري منظر ذهني كاربران مجموعه گنجعليخان و بازار كرمان در برابر زلزله احتمالي با تاكيد بر جنبه هاي فردي ادراك محيط و خطر مي پردازد. هدف از پژوهش، بررسي ارتباط ادراك خطر با ادراك بافت هاي تاريخي شهري و تاثير آن بر رفتار افراد حين زلزله است. با توجه به ماهيت موضوع، رويكرد توصيفي، تحليلي و پيمايشي اتخاذ شده است. جمع آوري اطلاعات با روش كمي و كيفي و ابزار پرسشنامه، مصاحبه عميق با بازاريان، كارمندان سايت، كاربران و تكنيك نقشه نگاري با هدف بررسي منظر ذهني صورت گرفته است. بر اساس يافته هاي پژوهش ادراك خطر داراي همبستگي مثبت با ادراك و رفتار محيطي است. افراد با سطح بالاتري از شاخص هاي ادراك خطر، داراي سطح بالاتري از ادراك محيط و رفتار صحيح تري حين زلزله هستند. بخش ديگر جامعه مورد پژوهش با سطح پايين تر ادراك خطر زلزله و پيامدها، تمهيدات مقابله و راه كارهاي كاهش خطر در بافت تاريخي داراي ادراك ضعيفي از محيط، رفتار نامناسب هنگام زمين لرزه و ناآگاهي از مسيرهاي خروج و نقاط امن بودند. به نظر مي رسد با مداخله در كاربري ها، عناصر كالبدي و شبكه هاي دسترسي به منظور خواناسازي بافت و با تكيه بر نقاط شاخص، مي توان به تقويت منظر ذهني و ادراك محيط، ايجاد فرهنگ ايمني، آگاهي از نقاط امن و فضاهاي باز و آمادگي تخليه اضطراري و متعاقب آن تقويت ادراك از سانحه و كاهش خطرپذيري هاي ادراكي مجموعه و بازار در برابر زمين لرزه احتمالي دست يافت.

The role of historical Ganjalikhan complex and Kerman bazaar in the formation of subjective landscape and the city conception is undeniable. Vulnerability to earthquakes, fabric com plexity, old buildings, repeating architectural elements and the dense fabric make the concept of environmental perceptions, subjective landscape safety and behavior during emergency situations, different. This research analyzes the vulnerability of the user’s subjective landscape of Ganjalykhan complex and Kerman bazaar against possible earthquake with emphasis on in dividual aspects of the risk cognition and environmental perception. The aim of this study is to investigate the relationship between risk perception and environmental perception and their impacts on human behavior during the earthquake. According to the nature of the research a descriptive, analytical and survey approach has been used. Qualitative and quantitative data collection methods and questionnaires, in-depth interviews with vendors and site staff and mapping techniques for assessing the subjective landscape are used. Based on the findings risk perception is positively correlated with the environmental perception. People with a higher level of risk cognition index have a higher level of environmental perceptions and more ac curate actions during the earthquake. Another part of the research community with a lower level of risk perception and consequences of the earthquake, response actions and strategies to reduce the risk in historical fabrics had insignificant environmental perception, behavior and unawareness of outbound routes and the safe zones. It seems by intervening in land use, structural elements and networks, with the aim of fabric preparedness by relying on land marks, can strange the subjective landscape and environmental perception, creating safety culture, awareness of safe zones and open spaces and emergency evacuation preparedness and its subsequent are strengthening the risk perception and reducing complex and bazaar vulnerabilities against possible earthquake.