ارزيابي وضعيت زهكشي جاده هاي جنگلي در حوزه كليبر چاي منطقه ارسباران

Assessment of forest road drainage system in Kaleibarchay watershead of Arasbaran region

جاده هاي جنگلي از ضروري ترين زيرساخت ها در مديريت واحدهاي جنگلي محسوب مي شوند. از طرفي برنامه ريزي نامناسب جاده هاي جنگلي موجب آسيب هاي محيط زيستي در اكوسيستم هاي جنگلي ميشوند. يكي از اين اثرات فرسايش، توليد رسوب و آلودگي منابع آبي جنگل ها مي باشد. لذا مديريت جاده هاي جنگلي بايد به گونه اي باشد كه علاوه بر تحقق اهداف جنگلداري، آسيب هاي محيط زيستي مانند فرسايش و توليد رسوب ناشي از ساخت جاده حداقل گردد. هدف از انجام اين پژوهش ارزيابي وضعيت زهكشي شبكه جاده در حوزه كليبرچاي منطقه ارسباران، براي ارائه راهكارهاي عملي تعمير و نگهداري به منظور كاهش آسيب هاي وارده به جنگل مي باشد. به اين منظور ابتدا تعداد 131 نمونه انتخاب و در هر نمونه دادههاي جويكناري و الگوي جاده برداشت، بررسي و در نرمافزار ArcGIS مورد تجزيه و تحليل قرار گرفتند. آبروها و پلهاي موجود در طول جاده نيز بررسي شدند. طبق نتايج تنها 32/18% از مسير جاده داراي جوي مي باشد و 22/9 درصد نمونه ها داراي مشكل الگوي سطح جاده مي باشند. بررسي آبروها و پل هاي مسير جاده تنها وجود يك آبرو را نشان ميدهد. در نهايت به منظور عملكرد صحيح سيستم زهكشي جاده مورد مطالعه، مكان هاي ضروري ايجاد زهكش عرضي پيشنهاد شد. نتايج اين پژوهش ميتواند در مديريت جاده هاي جنگلي و كاهش اثرات منفي محيط زيستي ناشي از آن موثر باشد.

Background and Objectives: Management of forest road should be such that in addition to forestry objective realization, environmental damage such as erosion and sediment production from road construction is at least. Thus the standard drainage system is one of the most important technical buildings in the forest road construction. The purpose of this study was to assess drainage system of the road network in Kaleibarchay watershed of Arasbaran region, to provide practical solutions for maintenance and repair to reduce damage to forests. Materials and Methods: First, 131 samples were selected in each 100 m of 13 km of forest road length and some data such as ditch depth, small and large base of ditch and road template were collected. Then, the spatial data and corresponding databased were developed in ArcGIS. Ditch components was measured and compared to standard ones. The culverts diameter and the culverts distance of each other were measured in the drainage system and the catch basin situation was also surveyed. Results: According to the results, 18.32% of the road segment had ditch and 22.9% of the samples have road template failure. The results weren’t showed significant difference between side ditch depth and standard ones. Only one culvert was existed in network. For proper function of drainage system in studied road, necessary places for cross drainage creation were proposed. Conclusion: The results of this research can be used in forest road management and reduction of negative environmental effects.