شيوه هاي اجرايي اشعار محلي در ايران

Performing Indigenous Poetry in Iran

مطالعات شعرشناسي در ايران در دو حوزه شعر رسمي و شفاهي ممكن است. در حوزه شعر شفاهي مطالعات ممكن نمي شود مگر در تلازم و ارتباط آن با موسيقي؛ زيرا در ايران همواره شعر و موسيقي همراه و همسايه بوده اند. شكل هاي اجرايي اشعار عامه و محلي در ايران همواره گونه هاي متنوع داشته است. اين تنوع انواع با تنوع اجرا نيز همراه است. هدف از اين مقاله نشان دادن سنت هاي اجرايي متنوع اشعار عامه ايران و سوال اصلي آن است كه ارتباط شعر و موسيقي عامه و نسبت آن را با هنرهاي ديگر و شعر كلاسيك از همين منظر نشان دهيم و اينكه بدانيم در مناطق مختلف ايران چگونه شعر را اجرا مي كرده اند. روش بررسي مطالعات ميداني بر اساس 345 گونه شعر عامه در سراسر ايران و محصول تحقيقي گسترده و نتيجه اجراي طرح تحليل اشعار عامه ايران است كه در صندوق حمايت از پژوهشگران به اجرا درآمده است. روش بررسي، مطالعه اشعار محلي از سه منظر همراهي شعر با آواز يا ساز، فردي يا جمعي خواندن اشعار و از منظر اجرا با هنرهاي ديگر (رقص و نمايش) است. در مقدمه نيز اشاره اي به اشعار عامه و ويژگي هاي آن مي شود. در خلال مباحث به نام ها و روش هاي اجراي اشعار عامه در مناطق مختلف و آداب هريك و شيوه هاي آن مثل تكخواني، دوخواني و جمع خواني اشاره مي شود. مهم ترين خصيصه اشعار عامه جنبه هاي آوازي آن است كه اغلب آن ها با آواز يا همراه ساز اجرا مي-شود. هرگاه از شعر عامه سخن به ميان مي آيد جنبه هاي آوازي مدنظر و تداعي مي شود.

Poetry studies in Iran cover two different types of poetry: traditional poetry and oral poetry. Performance of folk poetry and indigenous poetry in Iran is varied and multi-faceted. The aim of this paper is to show the various traditions of performing folk poetry and the relationship of poetry and folk music and how they are performed in different parts of Iran. Thus based on a field study، 345 different folk poems from all over Iran were considered. Each poem was studies based on whether it is accompanied with instruments، solo or choral singing and with dance or acting. Most of these poems are sung or accompanied with an instrument. Each poem may be sung for a special occasion with names such as sarbang، beed khani، kallehkash، dong dal، heva heva، pakotli، beedgani. These poems are performed either solo as lullabies; sung by two as in Pahlavi khani، doy balal، beit-o-bahs، hajioni; and choral as in poems sung while working، baloore، raj khani. Some of these poems are performed with dance such as choopi، das garte، hera. Some of these songs are accompanied with acting or the act is based on these songs such as rashki and ma'si in Arak، naqqali، and pardeh khani.