رويكرد وجودي نگرِ آيات و روايات در رابطه مرگ انديشي و سلامت روان

مرگ انديشي، در جريان اصلي روان شناسي و روان پزشكي، عموماً نشانه برخي اختلال هاي رواني، چون افسردگيِ عمده دانسته مي شود. بسياري از نظريه پردازانِ شاخص اين دو رشته، نه تنها آن را نشانه بعضي اختلال ها مي شمارند، هيچ قسمي از آن را نيز در فرايند درمان تجويز نمي كنند. از سوي ديگر، ائمه شيعه به شدت مرگ انديش بوده اند و متون ديني پُر است از تجويز مرگ انديشي به عنوان يكي از مولفه هاي قدرتمند تربيتي و سلامت روان. ضلع سوم، وجود روحيه خمود و ركود، و بي اعتنايي به پيشرفت و توسعه در ميان افراد و جوامع مرگ انديش است. اين، در حالي است كه اين ركود و خمود اجتماعي، به هيچ وجه در ميان بزرگان مرگ انديشِ ديني يافت نمي شود و آنها نمونه هاي اعلاي همت هاي بلند در تاريخ انسان هستند. بر اين اساس، پرسش اين مقاله آن است كه با توجه به دو مسئله بالا، كدام تفسير از مرگ انديشي است كه نه تنها ركودزا و خمودي آفرين نيست، بلكه به سلامت روان فردي و رشد اجتماعي منجر مي شود؟ در جريان اصلي روان شناسي، رويكرد وجودي نگر، سنخي از مرگ انديشي را از مهم ترين نشانه هاي سلامت روان و زمينه ساز آن مي داند. به ادعاي اين مقاله، زبان آيات و روايات مرگ نيز نوعي زبان وجودي است كه عموماً به جاي تبيين مابعدالطبيعي مرگ، به تبيين وجودي نگر و نقش آن در زندگي انسان مي پردازد. مقاله حاضر با استفاده از رويكرد وجودي نگر، به تبيين كلي روايات مرگ مي پردازد و نشان مي دهد كه مرگ انديشي از طريق برخي متغيرهاي ميانجي، زندگي را معنادار و اصيل مي كند و اين دو، از شاخصه هاي مهم سلامت روان هستند.