اثر اجراي الگوي توانمندسازي خانواده محور بر سبك زندگي، خودكارآمدي و HbA1C بيماران مبتلا به ديابت

The Effect of Family-centered Empowerment Model on the Life Style, Self-efficacy and HbA1C of Diabetic Patients

مقدمه: توانمندسازي بيماران مبتلا به ديابت و آموزش خانواده‌ي آنان، به منظور مشاركت فعال در مراقبت و درمان، حايز اهميت چشمگيري است. هدف از انجام اين پژوهش، تعيين تاثير به كارگيري الگوي توانمندسازي خانواده محور بر سبك زندگي، خودكارآمدي و HbA1C بيماران مبتلا به ديابت نوع 2 بود. مواد و روش‌ها: در اين كارآزمايي باليني، 70 بيمار با تخصيص تصادفي در دو گروه آزمون و شاهد وارد شدند. ابتدا به منظور جمع آوري داده ها از "پرسش نامه‌ي تعديل يافته سبك زندگي"، "پرسش-نامه‌ي خودكارآمدي" و آزمايش HbA1C، پيش از مداخله در دو گروه استفاده شد. سپس الگوي توانمندسازي خانواده محور در گروه آزمون و الگوي توانمندسازي بدون مشاركت خانواده در گروه شاهد اجرا شد. سه ماه پس از مداخله، داده ها دوباره جمع آوري شدند. يافته‌ها: متغيرهاي دموگرافيك، نمره‌ي سبك زندگي، نمره‌ي خودكارآمدي و مقدار HbA1C پيش از مداخله در دو گروه اختلاف معني‌دار آماري نداشتند. پس از مداخله، در هر دو گروه، نمره‌ي سبك زندگي و خودكارآمدي افزايش و مقدار HbA1C كاهش يافته بود كه تغييرات در گروه آزمون بيشتر بود و با گروه شاهد تفاوت معني‌دار آماري داشت (01/0 > P). نتيجه گيري: يافته هاي اين مطالعه، بيان‌گر اثربخشي بيشتر الگوي توانمندسازي خانواده محور نسبت به الگوي توانمندسازي بدون خانواده محور بود. لذا با توجه به نقش خانواده در ارتقاي خودكارآمدي و بهبود سبك زندگي بيماران، استفاده از اين روش آموزشي در مراكز خدمات جامع سلامت به منظور مديريت بهتر بيماري ديابت در بيماران مبتلا به ديابت نوع 2 پيشنهاد مي شود.

Introduction: Empowerment of diabetic patients and education of their families in order to participate actively in the care and treatment of these individuals is important. The aim of this research is determine the effects of the family-centered empowerment model on the life style, self-efficacy and HbA1C levels of type 2 diabetic patients. Materials and Methods: In this clinical trial, seventy diabetic patients were allocated randomly to the case and control groups. Firstthe “modified life style questionnaire”, “self-efficacy questionnaire” and HbA1C were used for data collection in the two groups. Then the family-center empowerment model was used in the intervention group, and the empowerment model without family participation was used in the controls. Three months after the intervention, the questionnaires were administered again and HbA1C values were measured in two groups. Data analysis was performed using SPSS20, and statistical methods including Chi-square test, exact fisher test, t-test and the paired t-test. Results: No significant differences were observed in demographic factors, life style scores, self-efficacy scores and HbA1C values between the two groups before the intervention. Three months after the intervention life style-and self-efficacy scores were increased and HbA1C valueswere lower in the two groups, although the changes were higher in the intervention group and were significantly different to those of the control group (P < 0.01). Conclusion: Findings of this study showed that the family-centered empowerment model was more effective than the non-family-based empowerment model.Therefore, considering the familyʹs role in the promotion of patients’ self-efficacy and improvement of their life style, application of this training method is recommended in Comprehensive Health Services Centers in order to better management of diabetes in patients with type 2 diabetes.