شناسايي منابع آب هاي گرم زيرزميني براي تامين گرمايش و آبياري گلخانه هاي كشاورزي در استان آذربايجان شرقي

Geothermal Energy Resource Assessment for Greenhouse Heating and Irrigation (Case Study: Eastern Azerbaijan Province)

در اين مطالعه براي تهيه نقشه مناطق مستعد احداث گلخانه در استان آذربايجان شرقي به منظور بهره گيري از انرژي زمين گرمايي، از سيستم اطلاعات جغرافيايي (ساج) به عنوان نرم افزار پشتيبان تصميم گيري استفاده شده است. هدف از اين مطالعه، تعيين مناطق پتانسيل دار انرژي زمين گرمايي در استان به عنوان پايه مطالعات تكميلي براي بهره برداري از انرژي طبيعي، پاك و سازگار با محيط زيست براي نيل به اهداف توسعه پايدار در بخش كشاورزي است. پس از بررسي مطالعات انجام شده در كشورهاي صاحب تكنولوژي اكتشاف و بهره برداري از انرژي زمين گرمايي، شواهد و مظاهر طبيعي سطحي اي تعيين شدند كه نشان دهنده وجود انرژي زمين گرمايي در اعماق هستند و مي توانند به عنوان شاخص در مكان يابي مناطق داراي پتانسيل زمين گرمايي مناسب باشند. سپس اطلاعات و داده هاي موجود در استان با داده هاي مورد نياز تطبيق داده و مدل مفهومي مكان يابي انرژي زمين گرمايي تهيه شد. براي تعيين مناطق پتانسيل دار زمين گرمايي لايه هاي اطلاعاتي در سه گروه به صورت موضوعي شامل زمين شناسي، ژئوشيمي و ژئوفيزيك طبقه بندي شدند. سپس اين لايه ها با برنامه نويسي در محيط ساج با توجه به ميزان اهميت آنها در شناسايي منابع انرژي زمين گرمايي با هم تلفيق و مناطق داراي پتانسيل مشخص شدند. در نهايت، با اجراي مدل ساج، مساحت كل مناطق پتانسيل دار انرژي زمين گرمايي حدود 24 درصد از كل مساحت استان انتخاب شد. اين مناطق مي توانند به عنوان مناطق داراي پتانسيل زمين گرمايي در آينده براي استفاده در گرمايش گلخانه ها و تامين آب آبياري استفاده شوند و با تلفيق لايه هاي اطلاعاتي عوامل موثر در مكان مناسب براي احداث گلخانه نقشه نهايي تهيه شد.

In this paper، Geographical Information System (GIS) is used as a support system for decision making in order to provide the map of high potential areas for the construction of greenhouses benefited from geothermal energy. The goal is to perform a geothermal energy resource assessment in Eastern Azerbaijan province as a base for further studies to achieve sustainable development objectives in the agricultural sector of the province. A thorough study is conducted to determine the indices used for geothermal resource assessment. Then، using these indices and the data of the province، the conceptual model for geothermal resource assessment is provided. To do this، information layers are categorized in three geology، geochemistry and geophysics sections. Then، by means of programming in GIS، these layers are intersected to find the final map of areas with high potential of geothermal energy. The results showed that about 24% of the total area of the province are high potential areas. These areas can be used for the construction of greenhouses where geothermal energy can be utilized for irrigation and heating purposes.