پديد آورندگان :
سلطان محمدي، سيمين دانشگاه آزاد اسلامي واحد كرج - دانشكدة كشاورزي , پيغمبري، علي دانشگاه تهران - پرديس كشاورزي و منابع طبيعي - دانشكدة علوم و مهندسي كشاورزي , بابايي، حميدرضا مؤسسه تحقيقات اصلاح و تهية نهال و بذر
كليدواژه :
اثر متقابل ژنوتيپ ضربدر محيط , تجزيه به مؤلفه هاي اصلي , روش امي , سويا , سازگاري , پايداري عملكرد
چكيده فارسي :
به منظور بررسي سازگاري و پايداري عملكرد 20 ژنوتيپ سويا در چهار منطقه (كرج، گرگان، خرم‌آباد و دشت مغان) پژوهشي به صورت طرح بلوك كامل تصادفي در چهار تكرار اجرا شد. صفات اندازه‌گيري‌شده شامل شمار روز از جوانهزني تا گلدهي، تشكيل غلاف، پر شدن كامل دانه و رسيدن كامل دانه، ارتفاع بوته (سانتي‌متر)، شمار گره در ساقه، عملكرد دانه در هر بوته (گرم)، وزن صددانه (گرم)، شمار شاخة فرعي، شمار غلاف در بوته، عملكرد (كيلوگرم در هكتار) بودند. ژنوتيپ‌ها 13/46درصد و محيط 56/02درصد از مجموع مربعات كل را به خود اختصاص دادند، درحالي‌كه اثر متقابل ژنوتيپ× محيط 30/52درصد از تغييرپذيري‌هاي كل را به خود اختصاص داد كه حدود 2/5 برابر ميزان تغييرپذيري‌هاي اثر ژنوتيپ بود و اين گوياي تفاوت‌هاي اساسي در پاسخ ژنوتيپي در چهار محيط ميباشد. معني‌دار شدن محيط و ژنوتيپ‌ها در سطح احتمال 1 درصد نشان از وجود اختلاف بين ژنوتيپ‌ها در ميانگين همة محيط‌هاي آزمايش داشت. به منظور تجزية اثر متقابل ژنوتيپ× محيط با استفاده از مدل AMMI، تجزيه به مؤلفه‌هاي اصلي روي ماتريس باقي‌مانده صورت گرفت كه مؤلفه‌هاي اصلي اول و دوم در سطح احتمال 1 درصد معني‌دار شدند. مؤلفة اصلي اول IPCA1 (56/56) درصد و مؤلفة اصلي دوم IPCA2 (11/31) درصد از مجموع مربعات اثر متقابل را به خود اختصاص دادند كه اين دو مؤلفه در مجموع 87/67درصد از مجموع مربعات اثر متقابل را توجيه كردند. كمترين ميزان عملكرد دانه مربوط به گرگان بود. بر پاية مشخصة (پارامتر) ارزش پايداري (ASV) AMMI مي‌توان ژنوتيپ‌هاي 5، 15، 18 و 13 را به ترتيب با عملكردهاي 2676/60، 2545/19، 2610/94 و 2575/44 كيلوگرم در هكتار به عنوان بهترين ژنوتيپ‌ها معرفي كرد
چكيده لاتين :
The sustainability performance of 20 soybean genotypes, in four regions of Iran (Karaj, Gorgan, Khorramabad and Moghan) assessed in a randomized complete block design with four replications. The measured traits included the number of days from sowing to flowering, pod formation, filling and full grain maturity, plant height (cm), node numbers on stems, seed yield per plant (g), 100 grain weight (g), number of branches, number of pods as well as seed yield (kg per ha). Results revealed that the genotypes described 13.46% and the environment defined 56.02% of the total sum squares, while genotype × environment accounted for 30.52% of the variability that was about 2.5 times of the amount caused by genotype changes. This showed the fundamental differences among the genotypes in response to environment. Environment and genotype significant differences revealed the genotypes variances throughout the environment test. In order to analyze the interaction of genotype × environment using AMMI, the principal component analysis was performed on the remaining matrix, in which the first and second main components were significant at 1% level. The first main component (IPCA1) allocated 56.56% and the second component (IPCA2) assigned 31.11% of the sum of squares of the interaction, that make up a total of 87.67% of the sum of squares of mutual explained. The lowest soybean yield was related to Gorgan region, and the stability parameter value (AMMI1) was belonged to genotypes 5, 15, 18 and 13 with 2676.6, 2545.2, 2610.924, 2575.4 seed yield Kg ha-1, respectively and these genotypes announced as the best ones.
