تأثير زمان برداشت و روش خشك كردن بر كيفيت فيزيولوژيك و محتواي قندهاي محلول در بذرهاي باقلا(Vicia faba L) رقم شامي

The effect of harvesting time and drying method on seed physiological quality soluble sugars content of faba bean seeds (Vicia faba L.) cultivar Shami

به‌ منظور بررسي تأثير زمان برداشت و روش­ خشك‌كردن بر كيفيت بذر باقلا، آزمايشي در سال 1393به‌صورت فاكتوريل سه عاملي در قالب طرح كامل تصادفي با پنج تكرار در آزمايشگاه علوم و تكنولوژي بذردانشگاه ياسوج انجام شد. عامل‌هاي آزمايششامل زمان برداشت در 84 (برداشت اول)، 96 (برداشت دوم) و 108 (برداشت سوم) روز پس از كاشت، نوع اندام برداشت (بذر، غلاف و بوته) و روش خشك‌كردن (سايه‌خشك و آفتاب‌خشك) بودند. يك زمان برداشت نيز در 125روز پس از كاشت و به روش متداول كشاورزان منطقه انجام شد. نتايج نشان داد، در برداشت اول، بيشترين و كمترين وزن صد بذر، درصد جوانه‌زني، سرعت جوانه‌زني، شاخص بنيۀ گياهچه و محتواي قندهاي محلول به ترتيب در تيمار بوتۀ سايه‌خشك و بذر آفتاب‌خشك مشاهده شد. در برداشت دوم نيز وضعيتي همسان مشاهده شد، اما مقادير اين صفات به‌طور شايان‌توجهي افزايش يافتند. در برداشت سوم ميزان اين صفات به بيشترين ميزان خود رسيد و تيمار بوتۀ سايه‌خشك نسبت به ديگر تيمارها به‌طور معني‌داري برتري نشان داد. در هر سه زمان برداشت، ميزان نشت الكتروليت‌ها و درصد گياهچه‌هاي غيرطبيعي بين تيمارها روندي مخالف با ديگر صفات داشت. نتايج كلي پژوهش، مؤيد نقش قندهاي محلول در تحمل به پسابش و ارتقاء قابليت‌ جوانه‌زني بذرهاي باقلا بوده و به‌عنوان شاخص ارزيابي كيفيت بيوشيميايي بذر اين گياه پيشنهاد مي‌شوند.

To evaluate the effect of harvesting time and drying methods on seed quality of faba bean, a three factors experiment was conducted based on completely randomized design with five replications at laboratory of seed science and technology, Yasouj University, in 2014. Experimental factors were as; harvesting in three dates after sowing (DAS) including 84 (first harvest), 96 (second harvest) and 108 (third harvest) DAS; three organ harvesting types (seed, pod and bushes); and two drying methods; shade-dried (SHD) and sun-dried (SD). In addition, an extra harvest (fourth harvest) was done 125 DAS according to the conventional harvest of local farmers. The results showed that in the first harvest, the highest and lowest 100-seed weight, germination percentage, germination rate, soluble sugars content, seedling vigor index were observed in the SHD bushes and SD seed treatments, respectively. A similar trend was observed in the second harvest. In this stage quantity of measured characteristics was increased. In the third harvest, these characteristics reached their maximum value and the SHD bushes treatment had significantly higher values compared to other treatments in terms of most measured characteristics. However, in all three harvesting time, electrolyte leakage and abnormal seedlings values showed different trend compared to other studied characteristics. Generally, results confirmed the role of soluble sugars in desiccation tolerance process and germinability promotion of faba bean seeds and therefore it can be suggested as biochemical index for evaluating seeds quality in this plant.