تأثير سطوح مختلف برخي از انواع تنظيم كنندۀ رشد اكسين بر ريشه دهي قلمۀ يونجه(.Medicago sativa L)

Effects of different auxin solutions on rooting of Alfalfa (Medicago sativa L) cuttings

يونجه يك گياه دگرگرده‌ افشان است، به‌ طوري‌كه نگهداري و افزونش مواد گياهي انتخاب‌شده در برنامه‌هاي اصلاحي از راه بذر امكان‌پذير نيست. افزونش رويشي گياهان انتخاب‌شده از راه قلمه، افزونش سريع و قابل‌اعتماد همسانه (كلون)‌هاي يونجه را امكان‌پذير مي‌كند. در اين پژوهش ريشه‌زايي قلمه‌هاي سه بوم‌جور (اكوتيپ) نيك‌شهري، همداني و سكوئل را پس از قرار گرفتن در سطوح مختلف محلول‌هاي تنظيم‌كنندۀ رشد اكسين، ايندول استيك اسيد (IAA) و ايندول بوتريك اسيد (IBA) در غلظت‌هاي 0 (شاهد)، 25، 50، 100، 200 و400 mgl-1 به مدت‌زمان 8، 16 و 24 ساعت بررسي شد. آزمايش به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح پايۀ بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار انجام يافت. نتايج تحقيق نشان داد، هيچ ريشه‌اي در تيمار بدون تنظيم‌كنندۀ رشد توليد نشد، درحالي‌كه در همۀ سطوح ديگر ريشه‌زايي القا شد. تفاوت معني‌داري بين نوع اكسين IAA و IBA و همچنين مدت‌زمان قرار گرفتن در محلول اكسين مشاهده نشد. اگرچه قلمه‌هايي كه در محلول اكسين به ميزان mgl-1 100 به مدت 16 ساعت قرار گرفته بودند. بيشترين ميزان ريشه‌زايي و توسعۀ ريشه را نشان دادند. در بين بوم‌ جور‌هاي يونجۀ بررسي‌شده، مشخص شد كه بوم‌جور نيك‌شهري بيشترين ميزان ريشه‌زايي را در بين تيمارهاي مورد بررسي دارد. بنابراين افزونش برون شيشه‌اي از راه قلمه، به‌عنوان روشي سريع، كارآمد و ارزان نسبت به ديگر روش‌هاي افزونش رويشي مي‌تواند در برنامه‌هاي به نژادي يونجه مانند توليد رقم (واريته)‌هاي مصنوعي، دورگ (هيبريد)، نگهداري و افزونش نسل‌هاي خودبارورشده در شرايط گلخانه استفاده شود.

Alfalfa is a cross-pollinating forage crops, so that maintenance and multiplication of selected plant material from breeding programs through seed is impossible. Vegetative propagation of selected plants through cutting allows rapid and reliable multiplication of alfalfa clones. This study examined the root development of three ecotypes, Nikshahri, Hamedani and Sequel, of alfalfa cuttings after dipping in two auxin’s growth regulators, IAA (Indole acetic acid) and IBA (indole butyric acid) different solutions include 0, 25, 50, 100, 200 and 400 mgl-1 for 8, 16 and 24 hours. The study was performed in a full factorial design in RCBD with three replications. The results indicated that untreated cuttings with regulators produced no roots, while, all auxin treatments stimulated rooting on almost cuttings. Dipping treatments in 100 mgl-1 of auxin solutions for 16 hour produced the most root development. Among studied alfalfa ecotypes, Nikshahri showed highest rooting development. This method is more rapid, efficient and cost-effective than other vegetative reproduction methods in alfalfa which can be utilized in breeding programs such as producing synthetic and hybrid varieties and also maintenance and reproduction of different selfing generations in alfalfa.