بررسي تأثير انديشه ايراني بر افلاطون

A Scrutiny of the Influence of Iranian Thought upon Plato

سخن دربارۀ تأثيرپذيري فلاسفۀ يونان باستان به‌ويژه افلاطون از انديشۀ شرقيان و ايران باستان، بسيار گفته شده است. آثار گوناگوني از خود متفكران غربي نيز دربارۀ اين مسئله بر‌جاي مانده است. ما در اين مقاله بر آنيم تا گوشه‌اي از اين تأثيرپذيري را در انديشۀ فلسفي افلاطون، بازخواني كنيم. نظر برخي مورخان غربي فلسفه دربارۀ زادگاه و منشأ فلسفه، نظر ما را جلب كرده است. اميل بريه بر آن است كه نمي‌توان پاسخ قطعي به اين مسئله داد. دو نظر متقابل از دورۀ باستان دراين‌باره مطرح بوده است. بريه مي‌گويد يونانيان، فلسفه را ابداع نكردند، بلكه آن را از اقوام غيريوناني به ارث بردند. شارل ورنر معتقد است كه يونانيان خود را مديون شرقيان مي‌دانستند و بر اين نكته آگاه بودند و هر زمان از علوم و تمدن شرق سخن رانده‌اند، همراه با احترام بسيار بوده است.افلاطون ازجمله فيلسوفاني است كه متأثر از تفكر شرقي و ايران باستان شناخته مي‌شود. او در مسئلۀ مُثل، حكيم حاكم، طبقه‌بندي در مدينۀ فاضله و ... از انديشۀ شرقيان و ايران باستان كه پيش از وي بدان پرداخته‌اند، بهره گرفته است و توانسته با دقت و امعان نظر، آن‌ها را در فلسفۀ خويش بازخواني كند.

There is a robust proliferative mainstream of narrations about the ancient easterners' and Iranians' thought impact upon the ancient Greek philosophers. From western thinkers, there has remained a valuable works concerning the impact. In this article, my main objective is to somewhat reread this susceptibility of Plato's philosophical thought. My attention is attracted toward some western philosophy historians' views pertaining to the origin and provenance of philosophy. Émile Bréhier contends that there is no definite response to this problem. Since ancient times, there have been two opposite stances upon this issue. Bréhier maintains that the Greeks themselves did not excogitate philosophy but inherited it from non-Greek peoples. Charles Werner holds that the Greeks did owe their philosophy-doing to the easterners, and were entirely aware of this fact, and have portrayed heartily respect while speaking of the eastern civilization and sciences. Plato can be recognized as one among many others who has been influenced by the ancient eastern and Iranian thought. He has benefited mostly from the ancient easterners' and Iranians' thought in formulating such theories as ideas or forms, philosopher ruler, different human taxonomies within Ideal State (or Utopia), etc. He has been able to reread and scrutinize these theories within his own philosophy.