كليدواژه :
قرآن‌پژوهي , فلسفه‌شناسي , علم‌شناسي , عقلانيت , سعيد زيباكلام , افسانه‌هاي آرام‌بخش , دين‌شناسي
چكيده فارسي :
افسانه‌هاي آرام‌بخش اثري پژوهشي است از سعيد زيباكلام، استاد فلسفه، كه به تازگي (در بهار 1396) منتشر شده است. اين اثر از هشت رسالۀ مستقل از يكديگر با عناوين ذيل، به ترتيب طبع، تشكيل شده است: «افسانۀ نگرش برون‌ديني آزاد»، «افسانۀ عقلانيت جهانشمول»، «افسانۀ آزادانديشي»، «افسانۀ ماهيت استدلال»، «افسانۀ توصيۀ [قرآن] به تعقل»، « افسانۀ بي‌طرفي»، «افسانۀ انتظار بشر از دين»، و «افسانه‌هايي دربارۀ نظريه و نظريه‌سازي». مضامين رساله‌ها مصاديقي از برخي مقبولات عامه، خصوصاً در عرف فلسفي، را مورد تأمل قرار داده و (امكان) تحقق آن‌ها يا وجود معناي واحد فراگيري را برايشان نفي مي‌كند. نوشتار حاضر به مرور خطوط كلي هريك از رساله‌ها، قدري زمينه‌مندكردن مفاد آن‌ها، اشاره به برخي چالش‌هايي كه برمي‌انگيزانند و همچنين بيان ملاحظاتي ارزيابانه و انتقادي مي‌پردازد. داوري نهايي اين نوشتار آن است كه افسانه‌هاي آرام‌بخش از جدي‌ترين آثار فكري/فلسفي است كه در دهه‌هاي اخير به زبان فارسي نگاشته و منتشر شده و غور متأملانه در آن براي آگاهي از آخرين وضعيت خط مقدم پيشروي فكر ايراني-اسلامي ضروري است.
چكيده لاتين :
Afsāniʹhā-yi Ārāmʹbakhsh (‘Tranquilizing Myths’) is a newly published (Spring 1396 Sh./ 2017) research work by the contemporary Iranian philosopher Saeid Zibakalam. It is composed of eight essays entitled, respectively, “The myth of free irreligious outlook”, “The myth of the universal Rationality”, “The myth of free-thinking”, “The myth of the Nature of Argument”, “The myth of the [Quranic] advice for ratiocination”, “The myth of impartiality”, “The myth of humanity’s expectations from religion”, and “Some myths concerning theory and theory-construction”. A number of prevalent ideas, especially among the philosophers, are investigated in the essays to show that each of them is either entirely fictitious or lack a widely accepted, unique meaning. The present piece of writing is devoted to a general review of the work, some contextualizations of its content, hints to various challenges that it rises, and also several critical points. My overall assessment is that the Afsāniʹhā-yi Ārāmʹbakhsh is one of the most serious intellectual/ philosophical works in Persian that has appeared in recent decades, and a careful engagement with it is strongly recommended for anyone who wants to be acquainted with the latest development of Irano-Islamic thought in its frontline.
