عنوان مقاله :
تاثير آموزش بر اساس نظريه رفتار برنامه ريزي شده بر ميزان استفاده از كلاه ايمني در كارمندان موتورسوار شهر يزد
عنوان فرعي :
The effect of an educational program based on the Theory of Planned Behavior on helmet use among employed motorcyclists
پديد آورندگان :
مظلومي محمودآباد سيدسعيد نويسنده Mazloomi Mahmoud Abad Seyed Saeed , مروتي شريف آباد محمد علي نويسنده Morovati Sharif Abad Mohammad Ali
كليدواژه :
Employed Motorcyclists , Helmet use , theory of planned behavior , كارمندان موتورسوار , كلاه ايمني , نظريه رفتار برنامه ريزي شده
چكيده فارسي :
fiogf49gjkf0d
اگرچه استفاده از كلاه ايمني در موتورسواران خطر ضربه مغزي را 88-45 درصد كاهش مي‌دهد، اما تنها 6 درصد از موتورسواران ايراني از كلاه ايمني استفاده مي‌كنند. دراين مطالعه، تاثيربرنامه آموزشي مبتني بر نظريه رفتار برنامه ريزي شده بر ميزان استفاده از كلاه ايمني توسط كارمندان موتورسوار شهر يزد مورد بررسي قرارمي‌گيرد.
در اين مطالعه نيمه تجربي براي جمع آوري داده‌ها از پرسشنامه طراحي شده بر اساس نظريه رفتار برنامه ريزي شده استفاده شد. روايي پرسشنامه از طريق پانل خبرگان و پايايي آن به روش بازآزمايي (test-retest) مورد تاييد قرار گرفت (30=N و0.83-0.7=r).
نمونه مورد بررسي120 نفر از كارمندان شهر يزد (6 اداره) در سال 1385 بودند كه به روش نمونه گيري خوشه‌اي (تصادفي) انتخاب شدند. بعد از تكميل پرسشنامه (مصاحبه) در مرحله پيش آزمون، به طور تصادفي افراد مورد بررسي به دو گروه آزمون (60=n) و شاهد (60=n) تقسيم شدند. براساس نتايج اوليه، محتواي آموزشي تدوين و در گروه آزمون ارايه شد. بعد از يك ماه از اجراي برنامه آموزشي مجدداً داده‌ها جمع آوري و با استفاده از SPSS 11.5 تجزيه و تحليل گرديد.
طبق نتايج، مهم‌ترين مانع استفاده از كلاه ايمني (86.6 درصد) احساس گرما هنگام استفاده از آن است. دامنه نمره استفاده از كلاه ايمني بيشتر در محدوده نامطلوب بود. كنترل رفتاري درك شده، هنجارهاي انتزاعي و نگرش در مجموع 59 درصد واريانس قصد استفاده از كلاه ايمني را پيشگويي مي‌كردند كه اثر مستقيم كنترل رفتاري درك شده بيش از ساير متغيرها بود. اجراي برنامه آموزشي بر تمام متغيرهاي الگو موثر بود، اما اين اثر بر قصد (0.0001 > P) و استفاده از كلاه ايمني موتورسواران (0.001 > P) بيش از سايرمتغيرها بوده است.
اجراي برنامه آموزشي همراه با رفع موانع استفاده ازكلاه ايمني مي‌تواند زمينه را براي ارتقاي استفاده از كلاه ايمني در موتورسواران فراهم آورد.
چكيده لاتين :
fiogf49gjkf0d
Objective: Although helmet use can decrease the risk of head injury (45%-88%) among motorcycle drivers, Only 6% of motorcycle drivers now use helmet in Iran.In this study the effect of an education plan based of theory of planned behavior on helmet use among the employed motorcyclists in Yazd was examined.
Methods: This was a Quasi-experimental study.A questionnaire was used for data collection which had been designed based on theory of planned behavior. Validity and Reliability of the questionnaire approved by a panel of experts and test-retest [r=0.70-0.83, N=30] respectively.
Subjects were 120 employed motorcycle drivers who entered in the study with a clustered random sampling from six offices in Yazd. The study sample [N=120] was divided into two groups of case and control [n=60] randomly after compeleting the questionnaires [private interview] in the pretest. An intervention program was designed based on the results of pretest.Then the intervention program was preformed for the case group.Thirty days after intervention program, post-test was conducted and the data analyzed using SPSS 11.5.
Results: Most of subjects (86/6%) cited heat as the most common barrier for helmet use. Rate of helmet use was unfavorable. Attitude, Perceived behavior control and subjective norms accounted for 59% of variance of intention to wear helmet among the subjects which Perceived behavior control was the strongest predictor.
Administering education program was effective on all constructs of theory of planned behavior but education program was more effective on intention and helmet use behavior (P < 0.001).
Conclusion: Administering of education program and removing barriers of helmet use can provide background for helmet use promotion.
