قراسواران و ناكارآمدي تأمين امنيت راه‌ها و جاده‌ها در دوره قاجار

Qarasavaran and Inefficiency in Security Arrangement of Roads and Routes in Qajar Era

ايران سرزميني بزرگ با شهرها و راه‌هاي ارتباطي زياد و متنوعي است. در طول تاريخ، تمام تلاش حاكمان ايراني، كنترل و تسلط بر راه‌ها و جاده‌هاي اين كشور بوده است. لازمه اين امر، داشتن ارتش منظم و گسترده‌اي بوده تا همه چيز را تحت كنترل حكومت قرار دهد. تأمين امنيت جاده‌ها و راه‌هاي ايران در مقابل دزدان و راهزنان از زمان صفويان عمدتاً در دست سربازان محلي به نام قراسواران بود. در دوره قاجار نيز قراسواران با همان كاركرد قبلي فعاليت داشتند، اين عده كه معمولاً از ميان عشاير و افراد محلي انتخاب مي‌شدند، به حفظ امنيت جاده‌ها و راه‌هاي پرخطر همت مي‌گماشتند. اين سربازان كه مواجب و جيره كافي دريافت نمي‌كردند و لباس رسمي سربازان را نيز نداشتند، از جايگاه و ارزش پايين‌تري نسبت به ديگر سربازان ارتش برخوردار بودند. اين موضوع با عوامل ديگر، همواره موجب ناكارآمدي عملكرد اين نيروهاي مؤثر در تأمين امنيت داخلي مي‌شد، مسئله‌اي كه در نهايت در توسعه نيافتگي اقتصادي ايران دوره قاجاري مؤثر بود. بر اين اساس، اين پژوهش ضمن بررسي عملكرد قراسواران، به بررسي علل ناكارآمدي آنها در تأمين امنيت راه‌ها و جاده‌ها در دوره قاجاريه پرداخته است.

Iran is considered to be a wide land with numerous cities and roads. Throughout history, Iranian rulers have endeavored to maintain their control and dominance over the roads and routes in this country. Such purpose required a regular and standing army in order to control all affairs. Generally, from Safavid era, Iran security arrangement of roads and routes against thieves and bandits was completed by local soldiers i.e. Qarasavaran. In Qajar era, Qarasavaran were regarded to fulfil their task like before. They were selected among nomads and indigenous people to protect the security of perilous roads and routes. However, not only they were deprived of having enough rations and military uniform but also they were considered to be in lower position compared to army soldiers. All these reasons led to the incompetence of such influential groups in security arrangement of roads and routes and subsequently, had effect on Iran economic underdevelopment in Qajar era. This study investigates the performance of Qarasavaran and the reasons of their inefficiency in security arrangement of roads and routes in Qajar era.