كاربرد نشانگرهاي ريزماهواره و ژنوم ميتوكندريايي در بررسي‌هاي ژنتيك جمعيت ماهيان

The application of microsatellite and mtDNA markers in the investigation of fish population genetic

حفاظت از منابع ژنتيكي در جوامع ماهيان، در درجه اول نيازمند آگاهي از ميزان ذخاير توارثي و تنوع‌ژنتيكي بين افراد يك گونه و نيز نيازمند حفظ و نگهداري منابع ژنتيكي در مراكز تكثير و جوامع وحشي يا طبيعي است. در صورت عدم مديريت صحيح در برنامه‌هاي تكثير و رهاسازي ماهيان احتمال بروز خطراتي از جمله از دست رفتن تنوع ژنتيكي درون جمعيتي، بين جمعيتي و در نهايت انقراض وجود دارد. از اهداف كلي تحقيقات ژنتيك جمعيت، تشخيص وسعت تنوع-ژنتيكي داخل گونه‌ها و محاسبه اين تنوع مي‌باشد و در ژنتيك جمعيت تركيب ژنتيكي و تكامل جوامع مختلف مطالعه مي-شود. جهت تخمين تنوع‌ژنتيكي جمعيت‌ها از نشانگرهاي گوناگوني استفاده مي‌شود. نشانگرهاي مولكولي مبتني بر DNA در سال‌هاي اخير جايگزين مناسبي براي نشانگرهاي قديمي مورفولوژيكي و سيتوژنتيكي محسوب مي‌شوند. نشانگرهاي ژنوم ميتوكندريايي mtDNA از گروه نشانگرهاي غيرمبتني بر PCR و نشانگرهاي ريزماهواره (ميكروستلايت) از گروه نشانگرهاي مبتني بر PCR، به دليل مزاياي متعدد هر دو نوع نشانگر كه تنوع و هتروزيگوتي را به خوبي نشان مي‌دهند، كاربرد فراواني در مطالعات ژنتيك جمعيت دارند. از ميان نشانگرهاي مولكولي كه در سطح mtDNA استفاده مي‌شوند، ژن 16SrRNA به كاربرد فراواني در بررسي‌هاي فيلوژنتيك ماهيان دارد. همچنين ميكروستلايت‌ها در بررسي تنوع‌ژنتيكي درون و ميان جمعيت‌هاي يك گونه بسيار ارزشمند و كارآمد مي‌باشند.

The conservation of genetic resources in aquatic animals needs awareness about genetic reserves and genetic diversity among one species' individuals and also needs the conservation of genetic resources in the hatchery or wild and natural communities. It will lead to some threats such as inter- and intra-population genetic diversity loss and species extinction if propagation and sea ranching program being conducted improperly. Determination and calculation of inter- and intra-assay genetic diversity are of general goals of population dynamic studies and population genetic studies the genetic cross and population evolution. Different markers are used to estimate populations' genetic diversity. In recent years, DNA-based molecular markers have been considered as suitable alternatives for old morphologic and cytogenetic ones. Mitochondrial genomic markers mtDNA belonging to non-PCR-based markers and microsatellite markers belonging to PCR-based markers show diversity and heterozygocity suitably, thus have wide use in population genetic studies. From the molecular markers at mtDNA level, 16SrRNA is widely used in fish phylogenetic studies. On the other hand, microsatellites markers are very efficient and worthy in inter- and intra-population genetic diversity studies.