اثر آتش‌سوزي بر روابط زيستي گياه بالشتكي اسپرس در علفزارهاي كوهستاني پارك ملي گلستان

Effect of Fire on Biotic Interaction of Onobrychis curnata in Mountain grasslands

حضور گونه‌های گیاهی در كنار یكدیگر موجب ایجاد روابط زیستی در بین آنها می‌شود. این روابط بسیار پیچیده و متغیر هستند كه در بین آنها تسهیل و رقابت بیش‌ترین تأثیر را بر كاركرد زیست‌بوم دارند. از جمله عوامل محیطی كه بر روابط زیستی تأثیر دارد آشفتگی‌های محیطی از جمله آتش می‌باشد. این مطالعه به دنبال بررسی اثر آتش‌سوزی بر روابط زیستی تسهیلی و رقابتی در بین گیاهان بالشتكی و زیرآشكوب آنها می‌باشد. بنابراین، برای بررسی اثر آتش‌سوزی بر روی روابط زیستی تعداد 25 پایه اسپرس زنده و 25 لكه سوخته اسپرس و نیز به‌صورت جفتی برای هر كدام از پایه‌ها پلاتی در فضای بیرون به‌صورت تصادفی انتخاب گردید و گونه‌های آن ثبت و سپس روابط زیستی محاسبه شد. طبق نتایج بدست آمده اثر آتش‌سوزی بر درصد پوشش كل گونه‌ها معنی‌دار نبود ولی موجب افزایش پهن‌برگان چندساله (از 7/4 به 3/11درصد)، ژئوفیت‌ها (از 1/0 به 5/0درصد)، پهن‌برگان یكساله (از 1/0 به 3/2درصد)، گندمیان یكساله (از 0 به 1/0درصد) و موجب كاهش گندمیان چندساله (از 2/7 به 9/4 درصد)، بوته‌ای‌ها (از 8/3 به 8/0درصد) و گیاهان بالشتكی (از 7/1 به 4/0درصد) شد. و بر لگوم‌ها تأثیر معنی‌داری نداشت. با توجه به آزمون تی غیرجفتی، اثر ‌آتش‌سوزی بر روابط زیستی در كل موجب افزایش تسهیل گونه‌ها نسبت به منطقه شاهد شده است، و همچنین آتش سوزی تأثیر معنی‌داری بر گروه‌های كاركردی نداشت.

The presence of plant species together causes biotic interactions. These interactions are very complex and variable among species which facilitation and competition have the highest impact on ecosystem function. Disturbances including fire are among the environmental factors affecting the biotic interactions. This study aimed on understanding the effect of fire on biotic interactions of cushions and grassland species. Therefore, to survey the effects of fire on the biotic interaction, 30 individuals of non burned Onobrychis cornuta and also 30 individuals of burnt patches were selected. In addition, 30 paired plots for each individual was randomly established close to each patches. According to our results, the effect of fire was not significant on total cover, but fire increased the perennial forbs (from 4.7 to 11.3 %), geophytes (from 0.1 to 0.5 %), annual forbs (from 0.1 to 2.3 %), annual grasses (from 0 to 0.1 %) and also decreased the perennial grasses (from 7.2 to 4.9 %), shrubs (from 3.8 to 0.8 %) and cushions (from 1.7 to 0.4 %) and no significant effects on legumes. Only the annual grasses increased under the burned patches. According to the T-test results of total biotic interactions, fire facilitated species but it was not significant for functional groups.