خطرات معمول زندگي و نقش آن در قلمرو مسئوليت مدني

An Analysis of Normal Risks of Life and their Role in Scope of Tort Law

خطرات معمول به معناي محدوديت هاي زندگي اجتماعي بسته به شرايط مختلف بوده كه از ذات زندگي قابل انفكاك نيست. اگر اين خطرات ضرري براي انسان بيافريند پرسش اساسي اين است كه رويكرد نظام مسئوليت به قابليت جبران آن، بايد همانند ساير خطرات باشد يا خير، و تأثير آن در تحقق مسئوليت، چگونه است. نتايج مقالۀ حاضر كه با تكيه بر روش هاي تحليلي و تطبيقي انجام يافته، حاكي از آن است كه حكم به جبران چنين زيان هايي، نامعقول و موجب ضررهاي بيشتر برجامعه؛ و تفكيك ميان خطرات، ضروري و باعث معقول شدن احكام جبران زيان است. لذا در اركان مسئوليت اين امر بايستي لحاظ شود كه در قابليت انتساب (با معنايي متمايز از سببيت)، يكي از عوامل مؤثر، خطر معمول نبودنِ زيان است و در هر مورد با توجه به شرايط اجتماعي، مجموعه اي از ملاك ها مورد نظر قرار گيرد تا تعيين شود مي توان زيان را از خطرات معمول دانست يا خير. در نظر داشتن اين ايده با جلوگيري از گشودن بي حدوحصر دروازۀ مسئوليت، علاوه بر كارايي، موجب حفاظت از آزادي انسان مي شود؛ ارزشي كه مسئوليت مدني همواره در پي برقراري متعادل آن در كنار منفعت امنيت بوده است.

Normal risks are limitations of social life that are different in various situations and are not separable from the essence of life. When these risks make damages to persons, the main question is that weather the approach of tort law towards the compensation of them should be different from other risks or not and what is their role in liability. In this research, after using analytical and comparative methods, it has been concluded that enforcing remedy policies towards damages arising from normal risks is unreasonable and may cause some further damages to the society. So, it is necessary to distinguish between normal and abnormal risks and make remedy policies more sensible. Thus, it should be taken into consideration that in elements of liability, an effective factor of attribution (which is different from causation) is that loss must not arise from normal risks. In order to realize normal risks, in each case, a total number of criteria should be taken into account. Considering this idea, besides economic efficiency, leads to restriction of liability scope in possible cases and protects human being’s liberty, the interest which tort law always seeks to bring its balance along with security interest.