كليدواژه :
علم ديني , رويكرد تهذيب , رويكرد تأسيس , مبناگرا , فرامبنا
چكيده فارسي :
موافقان علم ديني با رد ديدگاه مخالفين و استدلال مبني بر اينكه ابزار علم ديني منحصر در تجربه نبوده و گزاره هاي ديني معرفت زاست و ارزشها نيز ريشه در عالم واقع دارند بر امكان توليد علم ديني تاكيد مي‌كنند و در اين راستا رويكردهاي مختلفي مطرح كرده‌اند كه هر يك از آنها با انتقاداتي روبروست. رويكرد تهذيب ضمن پذيرش چارچوب كلي علم مدرن، با تصحيح و تكميل گزاره‌هاي علمي، درصدد ايجاد تعامل ميان علم و دين است.رويكرد مبناگرا كه به عنوان بخشي از رويكرد تاسيسي معتقد است توليد علم ديني بايد متناسب با مباني بنيادين در علوم انساني باشد با اشكالاتي روبروست از جمله اينكه علم در توليد شده در اين روش فلسفي است نه ديني و از سويي ارتباط بين فلسفه هاي مضاف مه علم مبتني بر آنهاست مشخص نيست. رويكرد فرا مبنا نيز به عنوان بخش ديگري از رويكرد تاسيسي، با تاكيد بر نقش فاعل شناسا در علم، توليد علم ديني را مبتني بر انسان ديني مي‌داند. اما مهمترين اشكال اين رويكرد، ابهام در روش توليد علم ديني است. اين پژوهش، با رويكرد تحليلي، نظري و انتقادي، به نقد و بررسي رويكردهاي امكان و توليد علم ديني مي‌پردازد.
چكيده لاتين :
Based on an analytical, theoretical and critical approach, the current study seeks to critically examine the existing approaches concerning the possibility of producing religious science. Accordingly, the "refinement" approach, endorsing the general framework of modern science, seeks to establish the interaction between science and religion via correcting and completing scientific propositions. The approaches which insist on founding a religious science, are themselves divided into the foundationalist and meta-foundationalist approaches, and conceive the production of religious science to be contingent upon a comprehensive transformation in modern science. The common element of all approaches,which insist on founding a religious science from the scratch, is the idea of development of new sciences based on the production of the foundations of science from the sources of religion and based on an Islamic worldview.The foundationalist approach is of the view that the fundamental basics of the humanities, in the areas of ontology, anthropology, epistemology, are derived from the material and secular philosophies and they are parted from the Invisible World, and thus they are required to be revised based on the Islamic worldview. But the meta-foundationalist approach contends that science is the outcome of the relationship between man, the universe and the transcendental God. The man who has defined his or her relation withthe world and God based on his/her own existence does not have a holy reason. To reform science, we must change the universal hypotheses and ruling ideologies. At the end of each of these approaches are evaluated
