پديد آورندگان :
ناصري، رحيم دانشگاه ايلام - دانشكده كشاورزي , براري، مهرشاد دانشگاه ايلام - دانشكده كشاورزي - گروه زراعت و اصلاح نباتات , زارع، محمدجواد دانشگاه ايلام - دانشكده كشاورزي - گروه زراعت و اصلاح نباتات , خاوازي، كاظم سازمان تحقيقات آموزش و ترويج كشاورزي , طهماسبي، زهرا دانشگاه ايلام - دانشكده كشاورزي - گروه زراعت و اصلاح نباتات
كليدواژه :
فتوسنتز جاري , كارآيي , كلروفيل , منابع كودي , قارچ ميكوريزا
چكيده فارسي :
به منظور بررسي رشد و عمكرد گندم در شرايط ديم، آزمايشي مزرعه اي به صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه دانشكده كشاورزي، دانشگاه ايلام در سال زراعي 93-1392 اجرا شد. تيمارهاي آزمايشي شامل عامل رقم گندم در دو سطح (كراس سبلان و ساجي) و عامل منابع كودي در هشت سطح شامل: 1- عدم مصرف كود شيميايي فسفر، 2- 100 درصد كود شيميايي فسفر، 3- باكتري سودوموناس پوتيدا (سويه 168)، 4- قارچ فانيلي فورميس موسه، 5- باكتري سودوموناس پوتيدا+قارچ فانيليفورميس موسه، 6- باكتري سودوموناس پوتيد+قارچ فانيليفورميس موسه+50 درصد كود شيميايي فسفر، 7- باكتري سودوموناس پوتيدا+50 درصد كود شيميايي فسفر و 8- قارچ فانيلي فورميس موسه+50 درصد كود شيميايي فسفر بودند. نتايج اين پژوهش نشان داد كه اثر رقم و منابع كودي بر وزن خشك سنبله، وزن خشك ساقه، ميزان كلروفيل a و b، وزن خشك ريشه، مجموع طول ريشه، نيتروژن، فسفر، پتاسيم، طول دوره پرشدن دانه، سرعت پر شدن دانه، انتقال مجدد ماده خشك و ميزان فتوسنتز جاري معنيدار بود. رقم ساجي داراي بيشترين سرعت پر شدن دانه، انتقال ماده خشك از ساقه، سنبله و فتوسنتز جاري بود. كود زيستي در شرايط ديم داراي اثر مثبت و معنيداري بر طول پرشدن دانه، سرعت پر شدن دانه، انتقال مجدد ماده خشك و ميزان فتوسنتز جاري داشت، به طوري كه در بين تيمارهاي منابع كودي، قارچ فانيلي فورميس موسه+50 درصد كود شيميايي فسفر بيشترين طول دوره پرشدن دانه، سرعت پر شدن دانه، انتقال مجدد ماده خشك، ميزان فتوسنتز جاري، ميزان كلروفيل a و b، وزن خشك ريشه، مجموع طول ريشه و نيتروژن برگ را دار بود. نتايج اين تحقيق نشان داد كه در شرايط كشت گندم ديم در ايلام كه گياه با تنش هاي آخر فصلي (خشكي و دما) مواجه ميگردد، بنايراين گندم ديم رقم ساجي و قارچ فانيلي فورميس موسه+50 درصد كود شيميايي فسفر به دليل بالا بودن ميزان كلروفيل، عناصر غذايي، سرعت و طول دوره پر شدن دانه و فتوسنتز جاري كه سبب افزايش عملكرد دانه مي گردند را ميتوان پيشنهاد نمود.
چكيده لاتين :
In order to study the growth and yield of wheat under dryland conditions, an experiment was carried out in factorial arrangement using randomized complete block design with three replications at Agricultural Research Station of Ilam University during 2013-2014 cropping season. Experimental factors consisted of two wheat cultivars (KerasSablan and Saji), chemical and biofertilizers. Treatments include 1- without application of phosphorous fertilizer, 2-full use of recommended phosphorous, 3- pseudomonas putida, 4- Fuuneliformis mosseae, 5- pseudomonas putida+ Fuuneliformis mosseae, 6- pseudomonas putida + Fuuneliformis mosseae + 1/2 use of recommended phosphorous, 7- pseudomonas putida+1/2 use of recommended phosphorous and 8- Fuuneliformis mosseae+1/2 use of recommended phosphorous. Results indicated that wheat cultivars and fertilizer treatments had significant effect on spike dry weight, stem dry weight, chlorophyll a and b contents, dry weight and root length, nitrogen, phosphorus, potassium, period of grain filling, grain filling rate, dry matter remobilization and current photosynthesis. Saji cultivar had the highest grain filling rate, dry matter remobilization and current photosynthesis. Biofertilizer treatments had positive effect on period of grain filling, grain filling rate, dry matter remobilization and current photosynthesis under dryland conditions. 1/2 use of recommended phosphorous +Mycorrhiza fungi treatment had the highest period of grain filling, grain filling rate, dry matter remobilization, current photosynthesis, chlorophyll a and b contents, dry weight and root length, nitrogen, phosphorus and potassium. Therefore with regard to the fact that cultivation of wheat in dryland conditions is facing the terminal stresses such as drought and heat, the integration use of Saji cultivar along with fertilizer treatment of Fuuneliformis mosseae+1/2 use of recommended phosphorous due to high chlorophyll content, nutritious elements, rate and duration of grain filling and current photosynthesis can be effective for improving the wheat grain yield.