بررسي رابطه تمركز مالكيت، عملكرد شركت و سياست تقسيم سود در شركتهاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

Investigate the relationship between ownership concentration and company performance and dividend policy in the accepted companies in Tehran Securities Exchange

در اين مطالعه رابطه بين تمركز مالكيت، عملكرد شركت و سياست تقسيم سود در شركت هاي پذيرفته در بورس اوراق بهادار تهران بررسي شده است. نمونه آماري پژوهش شامل 147 شركت در طي دوره زماني 1390 تا 1394 مي باشد. رويكرد انتخابي براي آزمون فرضيات با استفاده از تلفيق داده هاي مقطعي و زماني مي باشد. در اين تحقيق از روش رگرسيون حداقل مربعات ادغام شده (پانل ديتا) استفاده شده است. تمركز مالكيت با استفاده از درصد مالكيت سهامداران عمده بالاي 5 درصد، عملكرد با استفاده از معيارهاي نسبت بازده داراييها ، نسبت بازده حقوق صاحبان سهام ، نسبت Q توبين و سياست تقسيم سود با استفاده از نسبت سود تقسيمي (سود تقسيمي هر سهم/ سود هر سهم) سنجيده شده است. نتايج نشان مي دهد كه در سطح 95% بين تمر كز مالكيت و دو معيار عملكرد يعني نسبت بازده حقوق صاحبان سهام، نسبت Q توبين رابطه معناداري وجود دارد. بطوريكه تمر كز مالكيت 2 درصد از تغييرات نسبت بازده حقوق صاحبان سهام و 2/4 درصداز تغييرات نسبت Q توبين را تفسير مي كند. يعني هر چه تمركز مالكيت بيشتر باشد كنترل بيشتري بر مديران اعمال شده و عملكرد شركت افزايش مي يابد. البته اين رابطه معنادار بين تمركز مالكيت و معيار ارزيابي عملكرد نسبت بازده داراييها صدق نمي كند. همچنين بين معيارهاي ارزيابي عملكرد و نسبت سود تقسيمي رابطه اي معنادار مشاهده شد كه 12/9 درصد،21 درصد و 21/9 درصد، از تغييرات نسبت سود تقسيمي به ترتيب توسط معيارهاي ارزيابي عملكرد نسبت بازده داراييها، نسبت بازده حقوق صاحبان سهام، نسبت Q توبين تفسير مي شود. به اين معنا كه بهبود عملكرد مي تواند افزايش سود تقسيمي را به دنبال داشته باشد. در عين حال از نظر آماري رابطه اي معناداربين تمر كز مالكيت (سهامداران عمده) و سياست سود تقسيمي مشاهده نشده است.

In this study the relations among ownership concentration, company’s performance and dividend policy in Tehran Stock Exchange were studied. The population included 147 companies studied in the period between 2012 to 2016 with a cross-sectional data integration hypotheses testing perspective. Integrated least squares regression (panel data) was used for data analysis. Ownership concentration, performance and dividend policy were evaluated using ownership percentage (owners of over 5% of shares), ROA, ROE and Q-TOBIN and DPS/EPS respectively. The results showed a significant correlation ship between ownership centralization and two performance criteria of ROE and Q-TOBIN at 95% level of significance. Ownership concentration caused 2% of ROE changes and 2.4% of Q-TOBIN changes. In other words, the more ownership concentration the more shall be the control over directors and the better shall be the corporate performance. But the relationship was not true about ownership concentration and ROA criteria. Furthermore, performance criteria and dividend showed significant correlations with percentages of 12.9%, 21% and 21.9% in dividend changes in ROA, ROE and Q-TOBIN. In other words, improved performance could increase dividend. No significant correlation was discovered between ownership concentration (major shareholders) and dividend policy.