بازانديشي در حقيقت اعجاز

Rethinking About the Reality of Miracle

مسئله اعجاز ارتباط نزديكي با اثبات نبوت أنبياء دارد و همچنين از بحث هاي كلامي مهمي در زمينه علوم قرآن است، و در طول تاريخ علما و انديشمندان زيادي در مورد آن قلم فرسايي كرده اند و وجوه اعجازي مختلفي براي قرآن تعريف كرده اند، از جمله: اعجاز بياني، اخبار غيبي و اعجاز علمي و... در تعريف اعجاز همه اتفاق نظر دارند كه مفهوم عجز و ناتواني در آن نهفته است. اما نكته اي كه در اين ميان مغفول مانده است؛ عامل عجز است كه اگر اين عامل عجز به درستي تبيين شود، وجه اصلي اعجاز قرآن نيز مشخص مي شود. اين نوشتار به تحليل عناصر و ويژگي هاي ناتوان كننده ي مشترك در بين قرآن و ديگر معجزات پيامبران مي پردازد و سپس به اصلاح تعريف اعجاز پرداخته و اهداف معجزات را بازنگري مي كند و تقسيم بندي جديدي را از انواع اعجاز ارائه مي دهد. بدين منظور در بخش ابتدايي به بيان اقوال علماي سلف پرداخته و نظرات آنها را بيان مي كنيم و در بخش دوم علاوه بر نقد ديدگاه آنها به اثبات ادعاي خود، با توجه به آيات قرآن واستدلالات منطقي مي پردازيم، كه به نظر مي رسد تنها وجه اعجاز قرآن اين است كه قرآن علم خداست و علم خدا با علم بشر تفاوت اساسي دارد و اگر برخي از علما وجه اعجاز قرآن را فصاحت و بلاغت و اخبار غيبي و اعجاز علمي گرفته اند اينها در عرض وجه اصلي قرار دارد به اين خاطر كه متكلم قرآن حكيم على الاطلاق است و طبيعي است اين ويژگي هاي ظاهري و ثانوي را قرآن دارا باشد.

The issue of miracle is closely related to the affirmation of Prophets’ Prophecy and is an important theological issue in the field of sciences of the Quran. Over the history, many scholars and thinkers have written about it and numerated different miraculous aspects for the Quran, including expressive miracle, hidden and mysterious reports and scientific miracle. There is unanimity about the definition of miracle which contains the concept of incapacity. However, the factor of incapacity has been ignored. If this factor is correctly explained, then the main aspect of the miracle of the Quran will be clear. The present paper first analyzes common disabling elements and characteristics between the Quran and miracles of other prophets and then reviews the definition of miracle and the aims of miracles. Finally it provides a new classification of the types of miracles. To this end, the first part of the paper represents previous scholars' views about miracle and the second part criticizes their views and proves its own claim, using Quranic verses and logical arguments. It is seems that the only miraculous aspect of the Quran is that it is the God's knowledge which is basically different from that of man. And if some scholars regard eloquence, rhetoric, hidden and mysterious reports and scientific miracle as the miracle of the Quran, they are horizontal to the main miraculous aspect, because the Quran is the speech of the absolute all-Wise God, so it is natural for the Quran to have these external and secondary aspects.