ارتباط وحي و رؤياي صادقه با عالم مثال از ديدگاه سهروردي و صدرالدين شيرازي

The Relationship of Revelation and Veridical with Imaginal World from the View of Sohrevardi and Mulla Sadra

يكي از دغدغه‌هاي حكماي اسلامي اين است كه چگونه برخي افراد به وسيله رؤياي صادقه، الهام و وحي از حقايقي باخبر مي‌شوند كه مربوط به آينده است. در اين جستار كوشيده‌ايم از منظر سهروردي و صدرالدين شيرازي با توجه به جايگاهي كه در عرفان اسلامي دارند، به اين پرسش پاسخ دهيم. سالك پس از طي مراحل سير و سلوك و تحمل رياضات، توانايي اتصال به ساحتي غيبي كه حقايق در آن ثبت شده را پيدا مي‌كند و در پرتو اين اتصال مي‌تواند از اموري كه مربوط به آينده است و حقايقي كه در دسترس افراد عادي قرار نمي‌گيرد آگاه شود. اين ساحت غيبي همان عالم مثال است و فرد در حالت خواب يا بيداري مي‌تواند به وسيله قوه خيال به اين عالم متصل شود و حقايق بر او مكشوف گردد. رؤياي صادقه با سلوك نفس در عالم مثال رخ مي‌دهد و جزئياتي كه انبيا و اوليا هنگام وحي از غيب دريافت مي‌كنند همگي مربوط به عالم مثال است. لذا در اين مقاله كوشيده‌ايم اين امور را بر پايه عالم مثال تبيين كنيم.

One of the concerns of Muslim philosophers is how some people take cognizance of some facts about the future via veridical dream, inspiration and revelation. The present paper seeks to answer the question from the viewpoint of Sohrevardi and Mulla Sadra, given their position in Islamic mysticism. Accordingly, it is argued that the wayfarer, passing various stages of spiritual journey and bearing ascetic practices, is able to connect to the hidden realm in which the truths have been recorded and take cognizance of the matters related to the future as well as the facts to which lay people have no access, in the light of such connection. This hidden realm is the very imaginal world and a person, whether awake or asleep, can connect to this world through imagination, and some truths are revealed to him. Veridical dream happens through spiritual journey of the soul in the imaginal world and the details that prophets and saints receive from the hidden world at the moment of revelation are all related to such a world. Therefore, the paper aims to explicate these matters on the basis of that world.