مابعدالطبيعه دكارت: تمهيدي بر ورود رياضيات به طبيعيات

Descartes's Metaphysics: A Strategy to Enter Mathematics into Natural Philosophy

در اغلب آثاري كه درباره دكارت نگاشته شده، صراحتاً تصويري رياضي از جهان در مابعدالطبيعه او عرضه شده است. اما چون در محافل فلسفي، آثار علمي و رياضي دكارت مغفول مانده و بيشتر به آثار مابعدالطبيعي وي پرداخته شده توصيفي تحليلي از اينكه دكارت چگونه طبيعت را جامه رياضيات پوشانيد و پاي علوم دقيقه را به طبيعيات گشود مطرح نشده است. حتي برخي از اهل نظر، فلسفه‌ورزي‌هاي دكارت را مستقل از آثار علمي او دانسته‌اند، حال ‌آنكه ظرايف تفكر رياضي دكارت در تمام آثار مابعدالطبيعي او منشأ اثر بوده و اين ظرايف بدون بررسي آثار رياضي او پنهان خواهد ماند. اين مقاله مي‌كوشد مسير دكارت تا رسيدن به تصوير رياضي جهان را با عنايت به دقايق آثار علمي و رياضي او بررسي كند و نشان دهد كه چگونه چنين بينشي به نظام طبيعت، انسان را مسلّط بر جهان و متصرّف در آن كرده است.

Most works about Descartes have explicitly provided a mathematical image of the world in his metaphysics. A descriptive analysis of how Descartes describes nature through mathematics and enters exact sciences into natural philosophy has not been provided, because philosophical circles have neglected his scientific and mathematical works and have more considered his metaphysical works. Some scholars have, even, regard Descartes's philosophizing as independent from his scientific works, while delicate points of his mathematical thinking has exerted influence on all his metaphysical works, which will be neglected if his mathematical works are not studied. The present paper seeks to review Descartes's path to achieve a mathematical image of the world through studying the intricacies of his scientific and mathematical works and show how such an insight to nature regards man as dominant over the world, able to possess and change it.