بررسي شكل هندسي اجزاي جسم از نگاه ذيمقراطيس و پيروانش

A study of the Geometric Shape of the Components of the Body according to Democritus and His Followers

دربارۀ بساطت و تركّب جسم‌‌، در فلسفه -كه عهده‌دار شناخت واقعيات است - دو قول مطرح شده يكي قول به بساطت كه جسم را تنها صورت جسميّه مي‌داند و تركب آن از ماده و صورت و نيز تركب از اجزاء صغار را منكر مي‌شود. و ديگر قول به تركّب كه صاحبان اين قول به دو دسته تقسيم مي‌شوند: يكي آنان كه جسم را از ماده و صورت (يعني صورت جسميه) مركب مي‌دانند. و ديگر كساني كه به تركب آن از اجزاء صِغار معتقدند. گروه اخير براي هر كدام از اجزاء سازندۀ عناصر و نيز براي هر كدام از اجزاء سازندۀ افلاك شِكلي را تعيين كرده‌اند كه اين مقاله دو شكل از آن‌ها را بحث كرده است. توضيح اين‌كه عناصر بسيط چهارتا هستند و افلاك در نظر آنان شكل مشترك دارد، پس شكل‌هايي كه براي اجزاء عناصر و افلاك وجود دارند مجموعاً پنج شكل‌اند. در اين مقاله به تبيين دو شكل (شكل اجزاء نار‌‌ و شكل اجزاء ارض) عنايت شده است. در بيان هر يك از اين دو شكل - كه در تحرير اقليدس شكل شانزدهم‌‌ و هفدهم مقاله سيزدهم واقع شده‌اند - به نحوۀ ساخت شكل توجه شده و پس از ذكر مفروضات مسئله‌‌، طريقۀ ساخت بيان شده و آنگاه بر صحت طريقۀ ساخت‌‌، دليل اقامه شده است.

Two views have been proposed about the simplexity and complexity of body in philosophy, which is responsible for knowing realities. One is simplexity-based which holds that the body is simply a material form and denies that it is composed of matter and form as well as small components. The other is complexity-based whose proponents are divided into two groups: one group considers the body to be composed of matter and form (i.e. material form) and the other holds that body is composed of small components. The latter has specified a shape for each of the constituent components of elements and celestial spherical forms, two of which are discussed in the present paper. It should be noted that there are four simple elements and celestial spheres have a shared shape in the view of the latter. Thus there are totally five shapes for the components of elements and celestial spheres. This paper gives attention to two of the shapes (the shapes of components of fire and earth); it takes into consideration and explains how these two shapes - which correspond to the sixteenth and seventeenth shapes in Elucid's thirteenth article, are formed, and after mentioning the hypotheses of the issue, presents arguments for its accuracy.