بررسي تطبيقي جايگاه علم در شعر جميل صدقي زهاوي و ملك الشعراي بهار

علم و علم آموزي، يكي از موضوعاتي است كه در ادبيّات معاصر عربي و فارسي از جايگاه ويژه‌اي برخوردار است. زهاوي و بهار دو سخن سراي بنام اين عصر نيز در شعرشان به وفور به علم پرداخته‌اند و مردم را به علم آموزي فرا خوانده‌اند. پژوهش حاضر نيز بر اساس چارچوب هاي ادبيّات تطبيقي در صدد تحليل و بررسي تطبيقي علم و دانش در شعر اين دو شاعر والا مقام بر آمده است. هر چند كه زهاوي و بهار در يك عصر زندگي كرده‌اند و با همديگر ارتباط زيادي داشته‌اند، ولي هدف اصلي اين جستار بيان وجوه همگوني و همسويي ديدگاه‌هاي اين دو دربارۀ علم است و در صدد بررسي موارد تأثير پذيري اين دو شاعر از يكديگر نيست. يافتۀ اساسي اين نوشتار در اين است كه ريشۀ برخي از ديدگاه‌هاي بهار در مورد علم را مي‌توان در فرهنگ ايران باستان يافت. همچنين بازتاب فرهنگ عربي ـ اسلامي را در برخي از اشعار زهاوي در مورد علم مي‌توان يافت. همگوني‌هايي در شعر اين دو دربارۀ علم و علم آموزي وجود دارد كه بيشتر از باب توارد خاطر و الهامات شعري است. تفاوت‌هايي نيز در شعر اين دو وجود دارد كه ناشي از تجربۀ ¬ شعري و شرايط روزگار آنها بوده است.