درآمدي بر استعاره تمثيلي در زبان عربي و فارسي

در پرده سخن گفتن، از ويژگي هاي بارز فن سخنوري در هر زباني است. اين لفافه گوئي، مي تواند در قالب صنعتهاي مختلف علم بيان، توسط متكلّم صورت بگيرد. مجاز مركب، از جمله اين نمونه هاست كه گوينده، سخن خويش را با آوردن مثلهاي رائج در محاورات، به نحوي از أنحاء آذين مي بندد.. زبان فارسي از دير زمان، با گسترش اسلام به ايران، بواسطه ي تلفيق با زبان عربي، داراي اشتراكات زباني بسياري، از جمله اين گونه فنون است. به گونه اي كه فرد با استفاده از يك مَثَل مرسوم در ميان سخني كوتاه، كُنه معنا را در ذهن مخاطب به اعجاب متبلور مي سازد؛ از درازگويي و اتلاف وقت، صرفه جوئي مي كند؛ زيبائي و طراوت خاصي به محاوره مي بخشد؛ و بيانگر تسلّط متكلّم، بر فنون بيان و سخنوري است. در زبان فارسي،كه از زبانهاي زنده ي دنيا است، ضرب المثلهاي رايجي وجود دارد كه با نفوذ اسلام به ايران دايره ي اين گونه از صنعتها كه در شعر و نثر نمود بسياري يافته اند، توسعه يافته است. هرچه تسلّط متكلّم بر اين دو زبان بيشتر باشد، به سهولت مي تواند مطلوب خويش را به مستمع القاء كند. در اين پژوهش، به برخي از اين مجازهاي مركب، كه در هر دو زبان استفاده مي شود، اشاره خواهد شد. و در پايان به اهميّت جايگاه اين صنعت در فن سخنوري ختم مي شود.