پديد آورندگان :
تقوايي، حسن دانشگاه شهيد بهشتي، استان تهران - گروه معماري منظر , علي دوست، شايسته دانشگاه شهيد بهشتي، استان تهران - دانشكده معماري و شهرسازي , مبرقعي دينان، نغمه دانشگاه شهيد بهشتي، استان تهران - پژوهشكده علوم محيطي - گروه محيط زيست
كليدواژه :
رودخانه درون شهري , طراحي منظر بوم گرا , خدمات اكوسيستم , منظر شهري , رودخانه سفيدرود , چارچوب بهسازي منظر , عناصر سازنده منظر
چكيده فارسي :
كاهش محيط هاي طبيعي باكيفيت بوم شناختي و تهديد خدمات اكوسيستم هاي شهري مخصوصاً دالان و منظر حاشيه رودخانه ها از آسيب هاي ناشي از رشد فعاليت هاي انساني است. اين موضوع به دليل شرايط خاص اقليمي به ويژه در مورد دالان برخي رودخانه ها در محدوده شهرهاي ايران اهميت دارد. در اين مقاله، مسئله اصلي چگونگي بهسازي منظر و دالان رودخانه سفيدرود در منظر شهري آستانه اشرفيه است. هدف دستيابي به منظر ساحلي رودخانه اي به گونه اي است كه ضمن تقويت خدمات اكوسيستم، با محيط نيز سازگار باشد. مهم ترين پرسش ها در مورد چارچوب طراحي منظر مناسب، بهسازي منظر و حاشيه رودخانه هاي شهري است و اينكه چگونه مي توانيم روابط ميان عناصر اصلي طبيعي را در تلفيق با ارزش هاي منظر شهري تاريخي و فرهنگي تقويت كنيم؟ براساس روش كار توصيفي تحليلي، سنجش وضعيت و آسيب شناسي نمونه مورد مطالعه متكي بر مطالعه اسناد فرادست در قالب مدل طراحي منظر ارزش ها و عناصر سازنده منظر در تطابق با ويژگي هاي بوم شناختي منظر و اصول اصلي خدمات اكوسيستم است. بررسي ها نشان داد آسيب هايي از قبيل تغيير كاربري زمين، ناهنجاري هاي بصري و محيطي در دالان رودخانه وجود دارد و توجه به رويكردهاي محيطي و جنبه هاي خدمات اكوسيستم در طراحي پژوهي اين گونه مسائل بااهميت است. بنابراين بخش مهمي از نتايج كار، چگونگي آسيب شناسي، تدوين نظام ارزش ها و لايه هاي طراحي منظر و نيز ارائه راهكارهاي بهبود شاخص هاي محيطي و منظر در كنار بهسازي بستر و امكانات گردشگري در حاشيه رودخانه است. به نظر مي رسد محصول نهايي يعني چارچوب طرح بهسازي منظر مي تواند به ثبات خدمات اكوسيستم، بهبود كيفي منظر روزانه و به ويژه تقويت تعاملات اجتماعي و رابطه مردم با محيط طبيعي كمك كند.
چكيده لاتين :
Nowadays, the role of important natural elements and rivers, in particular, in the structure of urban landscape is much more crucial and different from the past. However, the major problem is the lack of high quality natural elements in urban landscape. Furthermore, no attention is paid to the critical and ecological aspects of these elements as much as necessary. In this case, threats to “natural ecosystem services” and health in urban rivers and their riversides resulting from the growth of human activities, are very important. Due to specific geographic, ecological and climatic conditions, this is of remarkable importance for some rivers, their corridors and major cities of Iran. Therefore, landscape, corridor and margin improvements of such rivers based on ecological principles are mandatory. The main goal of this paper is to improve the quality of ecosystem services, and propose a landscape compatible with nature and the elements of natural and artificial environment on the regional and urban scale. Here, the major questions include: What is the appropriate landscape design framework for the examples of the important urban rivers like Sefidrud in Iran? And how can we support and reinforce the relations between natural elements, historic urban landscape values and desired cultural dimensions? Therefore, the research problem is how to improve Sefidrud riverside and its ecological aspects, in addition to proper landscape design along the river corridor and urban environment in Astaneh Ashrafieh. According to this objective and problem, the research method is both qualitative and descriptive-analytic method. In the first step, the results of the review of literature, studying related samples in the world and Iran, in particular, and documentary and research in databases are provided. Then, an environmental pathology and assessment of the site and case study is performed using a comparative analysis: the Taghvaei’ model of “Values and Elements of Landscape Component” in landscape architectural theories, landscape ecology and the dimensions of “ecosystem services”, in particular. The literature review and influential factors provide a design framework according to which three major categories determine the research model, namely natural environment, built environment and human activities’ environment. Therefore, the findings indicate persisting damages such as trespassing, land-use change, pollution and erosion on Sefidrud riverside in Astaneh Ashrafieh. Accordingly, the major results of this paper include providing solutions for environmental indicators improvement and improvement tourism and recreation facilities. These are explained in "Landscape Improvement Pl@n" derived from the theoretical and practical insights of the study, which can strengthen the preservation of ecosystem services, create identity, improve the relationships between people and nature, and promote social interactions and tourist attractions at local and regional levels.
