تعيين نياز آبي و ضريب گياهي خرما در مرحله رشد رويشي با استفاده از لايسيمتر

Lysimertic determination of Water Requirement and Crop Coefficient of Date Palm in Vegetative Growth Phase

تعيين نياز آبي گياهان به منظور استفاده بهينه از منابع آب در بخش كشاورزي از اهميت بسياري برخوردار است. به منظور تعيين نياز آبي و ضريب گياهي خرماي رقم برحي در سال هاي اول تا سوم رشد رويشي، يك لايسيمتر زهكش دار براي اندازه گيري تبخير - تعرق مرجع و سه لايسيمتر زهكش دار براي اندازه گيري تبخير - تعرق خرما در نظر گرفته شدند. ميزان تبخير - تعرق مرجع و خرما با استفاده از رابطه بيلان آب در خاك تعيين شد. نتايج نشان داد كه مقدار تبخير-تعرق مرجع در سال هاي اول تا سوم به ترتيب معادل 2105، 1827 و 2021/8 ميلي متر شد. در حالي كه مقدار تبخير - تعرق خرما در سال هاي اول تا سوم رشد به ترتيب معادل 274/3، 402/7 و 597/2 ميلي متر بود، به طوري كه مقدار افزايش سالانه تبخير - تعرق گياه به ترتيب برابر 46/8% و 48/3% بود. مقدار ضريب گياهي خرماي رقم برحي براي سال اول رشد، بين 0/80 تا 0/18 در نوسان بود. كمترين مقدار ضريب گياهي در اسفند ماه و بيشترين مقدار آن در مهر و دي ماه وجود داشت. اما مقدار ضريب گياهي براي سال دوم از 0/10 تا 0/30 و براي سال سوم از 0/19 تا 0/43 متغير بود. بيشترين مقدار ضريب گياهي براي سال دوم در مرداد و دي ماه و براي سال سوم در آبان ماه و كمترين مقدار آن براي هر دو سال در اسفند ماه بود. علت اصلي تفاوت مقادير نياز آبي و ضريب گياهي خرما بين سال هاي اول تا سوم را مي توان افزايش سن گياه و رشد رويشي آن دانست.

It is necessary to determinate of crop water requirement for optimum use of agricultural water resources. This research was carried out for determining water requirement and crop coefficient of Barhee date palm in the first to third year of vegetative growth. A drainage lysimeter was used to measure reference evapotranspiration (ETr) and three drainage lysimeters were used to measure evapotranspiration of date palm (ETc). The amounts of reference evapotranspiration and ETc were calculated using soil water balance. The results showed that ETr values in the first to third year were 2105, 1827, and 2021.8 mm, respectively, while seasonal ETc in vegetative growth were 274.3, 402.7, and 597.2 mm, respectively. ETc increased 46.8% and 48.3%, yearly. The crop coefficient of Barhee date palm was 0.08-0.18 in the first year. In this year, the minimum crop coefficient was recorded in May, while the maximum crop coefficient was in October and January. But, the date palm crop coefficient was 0.10-0.30 in the second year and 0.19-0.43 in the third year of vegetative growth. In second and third years of vegetative growth, the minimun crop coefficient was recorded in March. In the second year, the maximum crop coefficient was observed in August and January, while the maximum crop coefficient in the third year was obtained in November. The increasing plant age and vegetative growth could be the main reasons for the difference in the amounts of water requirement and crop coefficient of date palm in the first to third year.