كليدواژه :
آگاهي كشاورزان , مدل سازي معادلات ساختاري , موانع توسعه آبياري , تسهيل كننده ها
چكيده فارسي :
كمبود آب يكي از عوامل اصلي محدود كننده توسعه فعاليت هاي كشاورزي به شمار مي رود. اين امر سبب شده است تا مديريت مزرعه و بهره وري از آب زراعي، نيازمند مشاركت هر چه بيشتر كشاورزان در اين زمينه باشد، از اين رو هدف از انجام اين تحقيق، تحليل موانع و تسهيل كننده هاي موثر بر توسعه سامانه هاي نوين آبياري مي باشد. جامعه آماري مورد نظر شامل 70 نفر از كارشناسان جهاد كشاورزي بود كه با استفاده از سرشماري، مورد تحليل قرار گرفتند. داده ها با استفاده از پرسشنامه به عنوان ابزار تحقيق جمع آوري گرديد و به منظور تجزيه و تحليل داده هاي جمع آوري شده، از نرم افزارهاي SPSS و Lisrel استفاده شد. براي تعيين پايايي پرسشنامه نيز با استفاده از نرم افزار R ضريب آلفاي ترتيبي محاسبه و مقدار آن براي بخش هاي مختلف پرسشنامه 91 درصد به دست آمد كه نشان از قابليت اعتماد داده ها در شرايط مشابه دارد. در اين تحقيق، به منظور شناسايي موانع و تسهيل كننده هاي تاثير گذار بر توسعه سامانه هاي نوين آبياري، از تحليل عاملي استفاده شد. نتايج تجزيه و تحليل در قسمت موانع توسعه، منجر به شناسايي پنج مانع تاثيرگذار بر توسعه سيستم هاي نوين آبياري از سوي كشاورزان گرديد. اين موانع عبارت بودند از آگاهي كشاورزان، مشكلات فني، هزينه هاي اجرايي، سياستگذاري هاي دولتي و رضايت كشاورزان پيشرو. اين عامل ها به طور كلي 72 درصد از موانع توسعه سامانه هاي نوين آبياري را تحت كنترل خود داشتند. تسهيل كننده هاي شناسايي شده هم عبارت بودند از دانش فني كشاورزان، وضوح مزاياي نسبي و نظارت و همكاري سازمان ها. اين عامل ها نيز در كل، توانايي تبيين حدود 40 درصد از واريانس مجموع عوامل تاثير گذار بر توسعه سامانه هاي نوين آبياري را بر عهده داشتند. همچنين به منظور تعيين روابط مستقيم و غير مستقيم بين موانع و تسهيل كننده هاي شناخته شده، از مدل سازي معادلات ساختاري استفاده گرديد. نتايج اين بخش مشخص نمود كه آگاهي كشاورزان (0/87=β)، هزينه هاي اجرايي (0/67=β) و رضايت كشاورزان پيشرو (0/54= β) بر توسعه سامانه هاي نوين آبياري تاثير مستقيم دارد. همچنين ديگر نتايج تحقيق نشان داد كه روابط غير مستقيم و ضعيفي بين هزينه هاي اجرايي، رضايت كشاورزان و آگاهي كشاورزان در راستاي توسعه سيستم هاي نوين آبياري برقرار است. مطابق ديگر نتايج به دست آمده، هيچ كدام از تسهيل كننده هاي شناسايي شده، تاثير معني داري بر توسعه سامانه هاي نوين آبياري توسط كشاورزان نداشتند.
چكيده لاتين :
Shortage of water is one of the main factors limiting development of agricultural activities. This has led to the fact that farm management and productivity of agricultural water need full participation of farmers. Therefore, the purpose of this study was to analyze the factors affecting barriers and facilitators in adoption/development of new irrigation systems by farmers. The statistical population of this study included 70 experts of the departments of Agriculture Jihad whose viewpoints were collected and analyzed. Data was collected by using a questionnaire as research tool and SPSS and Lisrel software were used for analysis. To determine the reliability of the questionnaire, alpha coefficient was used by R software, which amounted to 91 percent, reflecting the reliability of data in similar conditions. In order to identify the factors affecting barriers and facilitators in development of new irrigation systems, factor analysis was used. The results of analysis in development barriers section led to identification of five barriers that included farmers awareness, technical problems, administrative costs, government policy, and technical knowledge. These barriers could explain about 69 percent of variations of adopting new irrigation systems. Identified facilitators included satisfaction of progressive farmers, clear comparative advantages, and monitoring and institutional partners. These facilitators could explain about 40 percent of variations about adoption of new irrigation systems. Also, in order to identify direct and indirect relationships between identified barriers and facilitators, Structural Equation Modeling (SEMs) was used. Results of this section showed that farmer awareness (β= 0.87), administrative costs (β= 0.67), clear benefits (β= 0.54) barriers had a direct impact on the development of new irrigation systems. Also, other results of this study showed that there was an indirect and weak relationship between administrative costs, farmers’ interests, and farmers’ awareness in development of new irrigation systems. According to the results, none of the identified facilitators had any significant effect on the adoption of new irrigation systems by farmers.
