تأثير پراكنده‌ روي بر احساس امنيت كالبدي در سكونتگاه‌هاي روستايي (مطالعه موردي: شهرستان بينالود)

(The Effects of Sprawl on the Sense of Physical Security in Rural Settlements (A case study of Binaloud County

يكي از شاخص‌هاي مؤثر در شكل‌گيري احساس امنيت، شكل و فرم محيط كالبدي سكونتگاه است. هدف از اين پژوهش بررسي تأثير پراكنده روي بر احساس امنيت كالبدي سكونتگاه ­هاي روستايي در شهرستان بينالود، براساس رويكرد CPTED است. پژوهش حاضر، از حيث هدف، كاربردي و به لحاظ روش و ماهيت، توصيفي - تحليلي است. جامعه آماري تحقيق ساكنان 8 روستاي شهرستان بينالود با جمعيتي بالغ‌ بر 5766 خانوار روستايي، است كه حجم نمونه‌اي برابر 190 خانوار با روش نمونه‌گيري تصادفي - طبقه‌اي انتخاب شدند. نتايج پژوهش نشان داد كه شاخص كيفيت معابر با ميانگين 3.05 در ايجاد احساس امنيت روستاييان كمترين تأثير را داشته است. در مقابل شاخص‌هاي پوشش گياهي (با ميانگين 3.35)، دانه‌بندي و تراكم (با ميانگين 3.26) و نظارت طبيعي يا غيررسمي (با ميانگين 3.24)، در ارتقاء احساس امنيت ساكنان تأثير بيشتري داشته‌اند. با توجه به نتايج همبستگي پيرسون، مشخص شد كه بين متغير پراكنده روي و متغير احساس امنيت كالبدي رابطه معني‌دار و غير مستقيم با ضريب 0/2- وجود دارد. نتايج حاصل از تحليل مسير نشان مي‌دهد كه شاخص كالبدي - فضايي با ضريب تأثير 0.354- بيشترين ميزان اثر مستقيم بر احساس امنيت كالبدي دارد. در ادامه با محاسبه ضرايب غيرمستقيم متغيرهاي مستقل بر متغير وابسته اصلي در مراحل چهارگانه تحليل مسير و محاسبه كل اثرات مستقيم و غيرمستقيم پرداخته شد كه درنتيجه آن شاخص كالبدي - فضايي با ضريب تأثير 0.354- و در مرتبه بعد شاخص اجتماعي با ضريب تأثير 0.142- و شاخص زيست‌محيطي با ضريب تأثير 0.129- بيشترين تأثير را بر شكل‌گيري احساس امنيت كالبدي دارند.

The physical environment form of a settlement is an effective factor in formation the security sense for its residents. The current study was aimed to investigate the effects of sprawl on the sense of physical security in rural settlements of Binaloud county based on CPTED approach. Based on aim, the present study is an applicable, and based on methodology it is a descriptive-analytical research. Statistical sample includes 190 rural households selected from all 5766 households resided in 8 villages of Binaloud county. The sample was selected by stratified random method. The results showed that road quality index with a mean of 3.05 had the least effect on creating the sense of security among the villagers. In contrast, the indices of vegetation (with a mean of 3.35), grading and density (with a mean of 3.26) and natural or informal monitoring (with a mean of 3.24), had a greater impact on promoting the sense of security among the residents. According to Pearson correlation results, there is a significant and indirect relationship between the sprawl and the sense of physical security with a coefficient of -0.2. The results of the path analysis indicated that spatial-physical index with the coefficient of influence of -0.354 had the greatest direct impact on sense of physical security. Subsequently, we calculated the indirect coefficients of the independent variables on the main dependent variable in the four stages of path analysis and investigated the total direct and indirect effects. As a result, the spatial-temporal index with the coefficient of influence of 0.354, and then the social index with the coefficient of influence of 0.142 and the environmental index with the coefficient of influence of -0.129 had the greatest effects on developing the sense of physical security respectively.