مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - بررسي اثر برخي تيمارهاي شيميايي بر شكست خواب بانك بذر خاك مراتع منطقه پلور

چكيده فارسي :

در روش جوانه‌زنی كه روشی مرسوم جهت مطالعه بانك بذر خاك است، همه بذرها قادر به جوانه‌زنی نبوده و این روش در شناسایی گونه‌هایی با بذرهای خفته ناكارامد است. بنابراین كاربرد تیمارهای مناسب در كنار روش جوانه‌زنی به منظور شكست خواب بذرها جهت ارزیابی دقیق خصوصیات بانك بذر خاك یك امر ضروری است. این تحقیق با هدف مقایسه تراكم، غنای گونه‌ای و سرعت جوانه‌زنی بذرهای بانك بذر خاك با استفاده از تیمارهای شیمیایی مختلف شكست خواب بذر انجام شد. نمونه‌گیری از خاك منطقه قرق پلور در اوایل فروردین ماه سال 1391 به شكل تصادفی- سیستماتیك انجام گردید. تعداد 10 پلات 4 متر مربعی در طول دو ترانسكت در منطقه مستقر گردید و نمونه‌های خاك از دو عمق (5-0 و 10-5 سانتی‌متر) به وسیله اوگر برداشت شد. سپس نمونه‌های خاك به پنج قسمت مساوی تقسیم و هر قسمت پس از تیمار به صورت خیساندن خاك در محلول اسید جیبرلیك (ppm 500) به مدت 48 ساعت، H2O2 (1%) به مدت 48 ساعت، KNO3 (1/0% و 2/0%) به مدت 72 ساعت و تیمار شاهد مورد كشت قرار گرفتند. به مدت سه ماه تمامی بذرهای جوانه زده به صورت هفتگی در گلخانه شناسایی و شمارش شدند. برای اندازه‌گیری اثرات تیمارهای شكست خواب، عمق و اثرات متقابل این دو بر تراكم و غنای گونه‌ای بانك بذر از آزمون (GLM) و جهت مقایسه سرعت جوانه‌زنی در بین تیمارها از آزمون (ANOVA) استفاده شد. جهت بررسی تاثیر عمق نمونه برداری بر ذخیره بذری خاك در هر یك از تیمارها از آزمون t جفتی استفاده شد. نتایج نشان داد كه میانگین تراكم بذر در متر مربع عمق سطحی خاك در تیمار اسید جیبرلیك (2/4827 عدد) به طور معنی داری بیشتر از تیمارهای پراكسید هیدروژن (7/942 عدد)، نیترات پتاسیم 1/0 درصد (8/382 عدد)، نیترات پتاسیم 2/0 درصد (6/356 عدد) و تیمار شاهد (4/585 عدد) بود. همینطور در عمق پائینی خاك بیشترین تراكم معنی دار بذور به ترتیب مربوط به تیمار اسید جیبرلیك و پراكسید هیدروژن بود. میانگین غنای گونه‌ای در عمق اول و دوم تیمار اسید جیبرلیك به ترتیب 9/2 و 9/1و در تیمار پراكسید هیدروژن به ترتیب 6/2 و 7/1 به طور معنی داری بیشتر از سایر تیمارها بدست آمد (P<0.05). همچنین نتایج نشان داد كه سرعت جوانه‌زنی بذرها در تیمار اسید جیبرلیك با اختلاف معنی‌داری بیشتر از بقیه تیمارها بود (P<0.05). به طور كلی نتیجه‌گیری شد كه كاربرد تیمارهای شیمیایی شكست خواب بذر همچون اسید جیبرلیك در ارزیابی بانك بذر خاك به روش جوانه‌زنی می‌تواند منجر به ارتقای كیفیت نتایج گردد.