ارزيابي تاثير گونه‌هاي درختي و درختچه‌اي(كنار، كنارك و گون) بر شاخص‌هاي سطح خاك در مراتع قشلاقي (مطالعه موردي: مراتع سرچشمه خشاب در جنوب استان كهگيلويه و بويراحمد)

Evaluation effects of Tree and shrub species(ziziphus spina cristi, ziziphus numolaria and Astragalus fasciculifolius) on the Soil Surface Indices in Winter Rangelands (case Study: Khashab Stream Rangelands, Southern Kohgiluyeh and Boyerahmad)

ارزیابی ویژگی‌های مهم خاك و پوشش گیاهی می‌تواند ما را از توانایی‌های بالقوه مرتع آگاه نموده و تعیین وضعیت آن را میسر سازد. مشخصه‌های سطح خاك به طور مستقیم بر پوشش گیاهی اثر دارند، از طرفی فاكتورهایی مانند گونه‌های گیاهی، فرم رویشی و تراكم پوشش مشخصه‌های خاك را تحت تاثیر قرار می‌دهد. لذا این تحقیق با هدف بررسی اثر گیاهان چوبی بر ویژگی‌های سطح خاك با استفاده از روش طبقه‌بندی خاك سطحی مرتع (SSCC) در مراتع سرچشمه خشاب انجام شده است. 11 ویژگی سطح خاك در لكه‌های گیاهی با فرم رویشی درختی (كنار) و درختچه‌ای (كنارك و گون) و مخلوطی از درخت و درختچه (كنار+كنارك) و فضای بین لكه‌های گیاهی(خاك لخت+لاشبرگ) در امتداد سه ترانسكت 70 متری در پنج تكرار اندازه‌گیری شد. سپس فاكتورهای اندازه‌گیری شده در قالب سه مشخصه پایداری، نفوذپذیری و چرخه عناصر غذایی برای هر لكه گیاهی طبقه‌بندی گردید. نتایج نشان داد مشخصه پایداری تفاوت معنی‌داری در بین لكه‌های مورد بررسی دارد كه لكه مخلوط درخت و درختچه (كنار و كنارك) پایداری سطح خاك را بیشتر افزایش می‌دهند. شاخص نفوذپذیری تفاوت معنی‌داری را بین فرم درختچه (كنارك) و مخلوط درخت و درختچه (كنار و كنارك) نشان نداد. خاك دارای پوشش مخلوط(كنار و كنارك) شاخص چرخه عناصر غذایی بیشتری را نشان داد. پایداری زیاد خاك در لكه مخلوط درخت و درختچه‌ای (كنار و كنارك) در انتخاب گونه‌های گیاهی جهت كنترل بیولوژیك در مراتع قشلاقی جنوب كشور می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد.

Evaluation of important characteristics of soil and vegetation can inform us of the potentials of rangelands and determine the range condition. Soil surface characteristics directly affect vegetation.  On the other hand, factors such as plant species, vegetative form and density affect soil characteristics. Therefore, this study was aimed to evaluate the effects of woody plants on soil characteristics using rangelands soil classification method (SSCC) in Khashab rangelands. Eleven soil  surface indices within the plant patches of Ziziphus spina cristi and Ziziphus nummularia and Astragalus fasciculifolius as well as a mixture of trees and shrubs (Ziziphus spina cristi + Ziziphus nummularia) and interpatches (bare soil + litter) were measured along three transects  of 70 m in five replicates. Then the factors measured in terms of three indices of stability, infiltration and nutrient cycling for each patch were classified. The results showed significant differences for stability index among the study patches, so that Ziziphus spina cristi + Ziziphus nummularia could improve soil stability. Infiltration index did not show significant difference between Ziziphus nummularia and a mixture patch (Ziziphus spina cristi + Ziziphus nummularia). More soil stability in the mixed patch of trees and shrubs (Ziziphus spina cristi + Ziziphus nummularia) could be promising for biological control in south winter rangelands of the country.