بررسي و تحليل ارتباط فضايي خشكسالي‌ها با دبي حوضه‌ي آبي قزل اوزن

Analyzing the Spatial Relationship Between the Droughts and Drainage of Ghazalozan Basin

خشكسالي يكي از مخاطرات طبيعي و خطرناك است كه بطور دوره اي در اثر كمبود رطوبت ناشي از كاهش ميزان بارندگي به وقوع مي پيوندد. در اين مقاله سعي بر آن است كه خشكسالي‌هاي فراگير حوضه‌ي آبي قزل اوزن در دو دهه ي اخير مورد مطالعه قرار گيرد. براي دست يابي به اهداف تحقيق، از داده هاي ايستگاه هاي اقليمي با طول دوره ي آماري 21 ساله (1370-1390) استفاده گرديد. در گام نخست ويژگي هاي عمومي بارش و دبي حوضه مورد بررسي قرار گرفت. در مرحله ي بعد با استفاده از نرم افزارهاي Matlab، Excel,Gis و Surfer ساير محاسبات صورت گرفت، سپس بر اساس شاخص موران نمايه ي I، نقشه هاي توزيع مكاني فراواني، احتمال وقوع و الگوي خودهمبستگي فضايي خشكسالي دبي و بارش ترسيم گرديد. بررسي نقشه هاي خشكسالي حاكي از اين است كه؛ بين خشكسالي دبي با بارش منطقه قزل اوزن رابطه ي معناداري وجود دارد. نتايج حاصل از تحليل الگوي خودهمبستگي فضايي موران حاكي از آن است كه آثار خشكسالي‌هاي دبي و بارش بيشتر در نيمه هاي جنوبي حوضه تشكيل الگوي بالا را داده است، اين در حالي مي باشد كه در ساير نواحي رابطه خشكسالي‌هاي دبي و بارش از يك الگوي تصادفي پيروي مي‏كند.

Drought is one of the natural and hazardous phenomenon which occurs periodically due to the lack of humidity resulting from decrease of precipitation. In this research, it is tried to study the pervasive droughts in Ghazalozan water basin during the last two decades. To obtain the research objectives, the data of climatic stations with statistical period of 1991-2011 have been used. at the first step, the general characteristics of precipitation and the basin discharge were examined. At the next step, Further calculations were performed by using MATLAB, Excel, GIS and Surfer softwares. Then based on Moran index I, the map for spatial distribution of abundance ,occurrence probability and spatial autocorrelation of discharge, drought and rainfall were drawn. Analyzing the drought maps showed that there exists a significant relationship between discharge drought with precipitation in Ghazalozan area. Accordingly, the results of analyzing Moran spatial autocorrelation indicates that the impacts of discharge droughts and precipitation has formed more the above pattern in southern part of the basin, while in other areas, the discharge draughts and precipitation have a random pattern.