بررسي تغييرات عملكرد و اجزاي اسانس گياه Hyssopus officinalis L. تحت تأثير محلول‌پاشي عناصر روي، آهن و منگنز

A study on variations of essential oil yield and composition of Hyssopus officinalis L. affected by foliar application of zinc, iron and manganese

به‌منظور بررسی اثر محلول‌پاشی سولفات آهن، روی و منگنز بر میزان و اجزای اسانس زوفا، آزمایشی به‌صورت طرح بلوك‌های كامل تصادفی در 3 تكرار در سال 1395 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه پیام نور مرند اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل شاهد، محلول‌پاشی آهن، روی، منگنز، آهن+ روی، آهن+ منگنز، روی+ منگنز و آهن+ منگنز+ روی بودند. نتایج نشان داد محلول‌پاشی بر تمامی صفات مورد مطالعه بجز میزان سیس-پینو كامفون تأثیر معنی‌دار داشت. محلول‌پاشی توأم آهن+ منگنز+روی بیشترین درصد اسانس (0.6%) و بیشترین عملكرد اسانس (30.44 كیلو‌گرم در هكتار) را تولید كرد. محلول‌پاشی تیمار آهن+ منگنز+ روی در مقایسه با تیمار شاهد درصد اسانس را بیش از 50% افزایش داد. بتا-پینن، ترانس-پینو كامفن، پینا كارون و سیس-پینو كامفون 75% تا90% اجزای اسانس را به خود اختصاص دادند. محلول‌پاشی عناصر آهن+ منگنز+ روی بیشترین مقادیر (89.4%) و تیمار شاهد (77.1%) كمترین مقادیر مجموع تركیب‌های تركیب بتا-پینن، ترانس-پینو كامفن، پینو كارون و سیس-پینو كامفون را تولید كردند. در مجموع نتایج نشان داد محلول‌پاشی آهن+ منگنز+ روی می‌تواند به‌عنوان یك راهكار مدیریتی مناسب برای دستیابی به عملكرد مطلوب اسانس و اجزای آن در گیاه دارویی زوفا مورد استفاده قرار بگیرد.

In order to study the effects of iron, zinc and manganese sulfate on essential oil percentage, yield and composition in hyssop (Hyssopus officinalis L.), an experiment was conducted as randomized complete block design with three replications during 2016.Experimental treatments consisted of control, foliar application of iron, zinc, manganese, iron+zinc, iron+manganese, zinc+manganese and iron+zinc+ manganese. Results showed that foliar application of microelements had significant effects on all traits studied except cis-pinocamphone. Foliar application of iron + zinc + manganese treatment produced the maximum essential oil percentage (0.6%) and essential oil yield (30.44 Kgha-1). Foliar application of iron + zinc + manganese treatment increased essential oil percentage up to 50% compared to the control treatment. β-pinene, trance-pinocamphone, pinocarvone and cis-pinocamphone formed 75 to 90% of the oil components. Foliar application of iron + zinc + manganese and control treatments produced the highest (89.4%) and the lowest (77.1%) values of total β-pinene, trance-pinocamphone, pinocarvone and cis-pinocamphone, respectively. Therefore, results showed that the foliar application of Zn+ Fe+ Mn could be used as a suitable management strategy to reach the optimum essential oil yield and composition in hyssop.