تأثير بيوچار بر ميزان تريگونلين بذر اكوتيپ‌هاي گياه دارويي شنبليله (Trigonella foenum-graceum L.) در شرايط كم‌آبياري

Biochar effect on seed trigonelline content of fenugreek (Trigonella foenum-graceum L.) ecotypes under deficit irrigation

تقاضای بالا برای استفاده از داروهای گیاهی و محدودیت منابع گیاهی مرتبط با آنها موجب شده است كه توجه و تحقیق پیرامون این دسته از گیاهان به‌منظور افزایش عملكرد و مواد مؤثره‌ آنها ضرورت یابد. این تحقیق به بررسی تأثیر كاربرد بیوچار بر عملكرد و میزان تریگونلین موجود در بذر اكوتیپ‌های گیاه شنبلیله (Trigonella foenum-graceum L.) در رژیم‌های مختلف آبیاری می‌پردازد. بدین‌منظور شش اكوتیپ پا كوتاه دزفول، شوشتر، اردستان، رهنان، یزد و خمینی‌شهر در شرایط كاربرد (به میزان 8-7% وزن حجمی خاك) و عدم كاربرد بیوچار در دو دور آبیاری 4 (آبیاری نرمال) و 8 (كم‌آبیاری) روز با استفاده از آزمایش اسپلیت پلات فاكتوریل در قالب طرح بلوك‌های كامل تصادفی با 3 تكرار در سال 1394 در مزرعه‌ تحقیقاتی پژوهشگاه بیوتكنولوژی كشاورزی ایران (كرج) بررسی شدند. نتایج نشان داد كه كاربرد بیوچار در شرایط آبیاری نرمال و كم‌آبیاری عملكرد دانه و عملكرد بیولوژیك را افزایش می‌دهد. با وجود پاسخ متفاوت اكوتیپ‌ها، افزایش دور آبیاری بر عملكرد دانه، عملكرد بیولوژیك و عملكرد تریگونلین در تمام اكوتیپ‌ها اثر كاهشی نشان داد. با اعمال تیمارهای آزمایشی، تغییر میزان تریگونلین بذر در اكوتیپ‌های مختلف روند مشابهی نداشت و اكوتیپ‌ها پاسخ متفاوتی نشان دادند. به‌طور خلاصه، اگرچه كاربرد بیوچار با تعدیل اثرات ناشی از كم‌آبی توانست از كاهش رشد و عملكرد جلوگیری كند اما تأثیری بر میزان تریگونلین بذر نداشت.

High demand for herbal medicines and the limited plant sources necessitates more research on these plants to increase their yield and effective compounds. The present study assessed the effect of biochar on yield and seed trigonelline content of fenugreek (Trigonella foenum-graceum L.) ecotypes under different irrigation regimes. Six branched fenugreek ecotypes including Dezful, Shushtar, Ardestan, Rehnan, Yazd and Khomeyni Shahr were treated by biochar application (at a rate of 7-8% of soil v/v) and non-application under two irrigation intervals of 4 (normal irrigation) and 8 (deficit irrigation) days using a split plot factorial experiment in a randomized complete block design with three replications. The study was conducted in the research field of Agricultural Biotechnology Research Institute of Iran in 2015. According to the results, biochar application increased the seed yield and biological yield under both irrigation intervals. The decreasing effect of increasing water intervals on seed yield, biological yield and trigonelline yield was observed in all ecotypes. Changes in seed trigonelline content did not follow a similar trend in different ecotypes.  In summary, although biochar prevented the growth and yield reduction by decreasing water deficiency effects, itdid not have any significant effect on seed trigonelline content.