رويكرد تطبيقي روان‌شناسي مثبت‌گرا در دعاي «مكارم‌الاخلاق» امام سجاد عليه السلام

The Comparative Approach of Positive Psychology in “Makarem al-akhlaq” Prayer by Imam Sajjad

«روان‌شناسي مثبت‌گرا» نظريه‌اي است كه اخيراً مطرح شده و اثر آشكاري بر روان‌شناسي و روان‌درماني، تصور ما از ماهيت انسان و درك ما از شخصيت دارد. هرچند در متون اسلامي، يعني قرآن كريم و كلام معصومانعليها السلام، مقوله‌اي به نام «روان‌شناسي اسلامي» وجود ندارد، اما نكته‌ها و آموزه‌هايي فراوان براي الهام گرفتن و پي بردن به دانشي به نام «روان‌شناسي اسلامي» عرضه شده است. از سوي ديگر، اسلام به عنوان آخرين و كامل‌ترين دين الهي با تمام ابعاد و شيون وجودي انسان سروكار دارد. اين پژوهش‌ مي‌تواند گامي در جهت تدقيق و تصريح مباني روان‌شناسي اسلامي باشد و فهم آن را آشكار سازد و قدرت مواجهه با روان‌شناسي جديد را به محك آزمون بگذارد. اهداف اين پژوهش، فهم مباني نظري و فلسفي رويكرد روان‌شناسي مثبت‌گرا، شناسايي و فهم اصول روان‌شناسي مثبت‌گرا، استخراج و فهم مباني نظري و مضامين فلسفي دعاي «مكارم‌الاخلاق»، فهم اصول روان‌شناسي مستخرج از دعاي مزبور، بررسي و فهم شباهت‌ها و تفاوت‌هاي مباني فلسفي روان‌شناسي مثبت‌گرا و دعاي «مكارم‌الاخلاق» است. روش تحقيق در اين پژوهش، استفاده از رويكرد توصيفي ـ تفسيري است. در روش هرمنوتيك، كه خود نوعي پژوهش كيفي محسوب مي‌شود، محقق از سطح توصيف داده‌ها فراتر مي‌رود و درجاتي از تفسير را انجام مي‌دهد.

"Positive Psychology" is a recent theory that has a clear effect on psychology and psychotherapy, our perception of human nature and our understanding of personality. Although there is no category called "Islamic psychology" in Islamic texts, i.e. the Holy Qurʹan and the word of the infallible Imams, their teachings and points are great sources of inspiration for understanding a field of study called "Islamic psychology". On the other hand, as the last and most complete divine religion, Islam deals with all aspects of human existence. This research can be a step towards clarifying and specifying the foundations of Islamic psychology, explaining it and testing its power of confronting new psychology. The objectives of this research are to understand the theoretical and philosophical foundations of the positivist psychology approach, identify and understand the principles of positive psychology, extract and understand the theoretical foundations and philosophical themes of the prayer Makarem al-Akhalaq, understand psychology principles derived from this prayer, study the similarities and differences between the philosophical foundations of Positive psychology and the Makarem al-Akhalaq prayer. The research method is descriptive- interpretive. In the hermeneutic method, which itself is a kind of qualitative research, the researcher goes beyond the level of descriptive data and makes some interpretations.