خوانشي نو از تاريخ گذاري سوره ي نصر

The analysis of Surah Al Nasr dating

سوره نصر در دیدگاه اندیشمندان علوم قرآنی به آخرین سوره‌ی قرآن مشهور است. روایات فراوان مبنی بر آخر مانزل بودن این سوره و نزول آن در آستانه‌ی رحلت پیامبر(ص) نیز مؤیدِ این دیدگاه مشهور است. از دیگرسو مورخان نزول سوره نصر را پس از فتح مكه گزارش كرده‌اند كه این دیدگاه نیز با روایات فراوانی كه از نزول سوره نصر در فتح مكه یا دو سال پیش از رحلت پیامبر(ص) خبر می‌دهند، تقویت می‌گردد. مؤیدات هریك از دو دیدگاه فوق نیز عدّه‌ای از مفسران را با خود همراه ساخته‌است. درنهایت با تكیه بر سیاق درونی سوره كه ایمان گروهیِ مردم را پیامد فتح بزرگ در آینده‌ی نزدیك دانسته و انطباق آن با گزارش‌های تاریخی كه از ورود وفود به مدینه پس از فتح مكه خبر داده، دیدگاه دوم برتری می‌یابد. ضمن آنكه تأمل در ارتباط تاریخی دو سوره‌ی نصر و حجرات نیز نشانگر نزول پشت سرهم آنهاست. بدین سان كه سوره نصر در اندك زمانی پس از فتح مكه نازل شده و از آغاز وفدها خبر می‌دهد و سوره‌ی حجرات پس از ورود وفود نازل شده و به مشكلات جدید جامعه‌ی اسلامی در تعامل با انبوه تازه مسلمانان می‌پردازد. بنابراین روایاتی كه صرفاً این سوره را آگاهی بخش رحلت پیامبر(ص) و پایان مأموریت او دانسته‌اند با نزول این سوره پس از فتح مكه همراه هستند؛ لیكن روایاتی كه نزول این سوره را كمتر از یكسال به وفات پیامبر(ص) اعلام كرده یا آن را آخرمانزل خوانده‌اند، به سبب تعارض با سیاق درونی سوره و دیگر روایات مخالف، فاقد اعتبار شناخته‌ می‌شوند.

From scholars’ point of views, Surah Al-Naṣr has been renowned as the last chapter of the Holy Quran. In addition, a great number of traditions also confirms that it was descended as the final chapter in the last days of the Prophet’s (pbuh) lifetime. On the other hand, the revelation of Al-Naṣr was attributed by historians to the event of Mecca victory, invigorated with many traditions reporting the descent of Al-Naṣr during the Mecca victory or even two years after Prophet’s (pbuh) death. Both ideas are approved by Quranic commentators. Relying on internal context of the chapter in which the total faith of believers has been considered as the consequence of a great imminent victory and its accommodation to epochal evidences reporting the arrival of delegations to Medina after the victory, the second idea is considered as more accurate and reasonable. Meanwhile, more reflection on chronological correspondence between Al-Naṣr and Al-Ḥujurāt proves descent of them respectively; the former revealed in a while after the Mecca victory, showing the commence of coming delegations, while the latter was revealed after some delegations had arrived and thereafter Muslim folk’s recent social difficulties had raised there. As a result, those traditions reporting the Prophet’s (pbuh) death and end of his mission confirm the descent of Al-Naṣr after Mecca victory, while some traditions stating its revelation even in less than one year to Prophet’s (pbuh) death or as the last chapter are invalid, for they are in contradiction to the internal context of the Surah and other opponent traditions.