كاربست دستور نقشگراي هليدي بر سوره انشراح

The Application of Halliday's Functional Grammar in Surah al-Inshirah

در اين مقاله، سوره "انشراح" با تحليلي زبانشناختي، مبتني بر دستور نظام­مند هليدي، در سه فرانقش تجربي، بينافردي و متني، مورد بررسي قرار مي­گيرد. اين پژوهش كليه جملات سوره را، در سه فرانقش مذكور به صورت جداگانه بررسي مي­كند و ضمن تحليل برجسته­سازي زباني، باز­­تاب ويژگي­هاي معنايي متن در ويژگي­هاي بافت موقعيت را مورد بررسي قرار مي­دهد. در فرانقش تجربي، مشخص شد كه فرايند مادي بيشترين بسامد را به خود اختصاص داده است كه اين بسامد، با فضاي سوره هماهنگ است؛ چرا كه ابتداي سوره، از عمل اتفاق افتاده( نزول نعمت­هاي الهي بر پيامبر(ص) )، سخن مي­گويد و انتهاي آن نيز، خداوند پيامبر را به عمل و شكرگزاري دعوت مي­كند. در فرانقش بينافردي، وجه اخباري و زمان ماضي برجسته شده­اند كه نزول نعمت­هاي الهي را تاييد و هر گونه شك را ناممكن مي­كنند. در فرانقش متني، مشخص شد كه نعمت­هاي خداوند درحق پيامبر خود، شناخته شده هستند و امري نو نيستند؛ لذا اطلاع شناخته شده و قديمي در اين سوره، بيشترين بسامد را دارد. انسجام دستوري و انسجام واژگاني با ايجاد انسجام، نقش مهمي در تاييد محتواي سوره دارند.

In the present article, Surah al-Inshirah is linguistically analyzed drawing on Halliday's systemic grammar in three experiential, interpersonal and textual metafunctions. To this end, we analyzed all sentences of this surah separately in terms of the three mentioned metafunctions. While highlighting the analysis of linguistic foregrounding, we investigated the reflection of textual semantic characteristics in features of the context of situation. In terms of experiential metafuncion, it was found that the material process had the highest frequency and this frequency is in line with this surah's atmosphere because at its beginning it speaks of the happened action (the revelation of divine blessings unto Prophet) and also at end of the surah, Allah invites the Prophet to action and giving thanks. In interpersonal metafunction, declarative mood and past tense have been foregrounded that confirm the sending down of divine blessings and the existence of any doubt impossible. The findings obtained through textual metafucntion show that blessings of Allah toward his Prophet are known and they are not new thus the given information has the highest frequency in this surah. Grammatical cohesion and lexical cohesion that create cohesion have an important role in the confirmation of the contents of this surah.