بازكاوي بن‌مايه‌ها و ساختار داستان‌هاي « نبرد رستم با اكوان‌ديو » و « نبرد گرشاسپ با گندرو »

Reinspection of motifs and structure in the stories “the combat of Rostam with Akvan Div” and “the combat of Garshasp with Gandarva”

گرشاسپ بزرگ­ترين پهلوان اسطوره ­اي ايران است و رستم نيز جهان پهلوان شاهنامه است. يكي از شگفت ­ترين و رازآميزترين دشمنان گرشاسپ، ديوي است گَنْدَرْوَ نام كه پهلوان پس از رنج بسيار، او را در كنار درياي فراخ­ كرت از پاي درمي­ آورد. اكوان ­ديو نيز از رازآميزترين دشمنان رستم است كه تهمتن با كوشش بسيار، سرانجام او را در نزديكي دريايي از پاي مي­ افكند. در اين جستار، با روش توصيفي­ تحليلي، دو داستان «نبرد رستم با اكوان­ ديو» و «نبرد گرشاسپ با گَنْدَرْوَ»، از ديد بن­مايه و ساختار سنجيده ­مي­شود. يافته ­هاي پژوهش نشان ­مي­دهد كه اين دو داستان، در ساختار و روند كاركردهاي نيروهاي دوسويه و نيز از ديد ژرف­ ساخت­ هاي اسطوره ­اي­ حماسي، به گونه­ اي شگفت هم‌سانند. روند ساختاري دو داستان و آرمان­ ها يا كهن­ الگوهاي رفتاري دو پهلوان، اين انگاره را سامان ­مي­ دهد كه گويي داستان نبرد رستم با اكوان ­ديو، گونه ­اي ديگر از داستان نبرد گرشاسپ با گَنْدَرْوَ است و يا هر دو داستان از يك سرچشمه‌اند.

Garshasp is the greatest mythic Persian champion and Rostam is also the preeminent hero in Shahnameh. One of the most mysterious enemies of Garshasp is a demon called Gandarva who is defeated after much difficulties by the champion near the Farakhkart Sea. Akvan Div is also one of the most enigmatic enemies of Rostam who is killed by the hero Rostam after many struggles by the sea. This research looks at the two stories in terms of motifs and structure using the descriptive analytic approach. The results obtained show that the two stories as far as structure and function of two sided forces are concerned and also from the perspective of epic mythic deep structure have amazing resemblances. The structural trend in two stories, and the ideals or archetypal behavior of two champions encourage the assumption that as if the combat of Rostam with Akan Div is another version of the story of the combat of Garshasp with Gandarva or it is maybe that the two stories draw upon the same fountainhead.