مساله سفال آلويي و خاكستري براساس حفاري فصل اول تپه شغالي

Plum and Black-gray wares problem Based on first season excavations in Shoghali Tappeh

سفال، يكي از مهم‌ترين داده‌هاي باستان‌شناختي حاصل از فعاليت‌هاي ميداني است و چنان‌چه اين دادة باستان‌شناختي به‌درستي و در قالب علمي و تعريف‌شده، در ارتباط با بافت و محيط اطراف خود سنجيده شود مي‌تواند پاسخ‌گوي بسياري از پرسش‌هاي باستان‌شناختي بوده و علاوه‌بر اطلاعات متنوعي كه در اختيار مي‌گذارد، مي‌تواند هدايت‌كنندة كاوش‌هاي احتمالي باشد. اين داده به جهت نوآوري‌ها، دستخوش دگرگوني‌هاي فراواني در نوع ساخت، اشكال و تزئينات در طول زمان از پيدايش تا حال حاضر شده است. امروزه مطالعة سفال به يك رشتة مستقل و پيچيده تبديل شده و بدون اطلاع از آن‌ها، سفال براي باستان‌شناس صرفاً جهت گاه‌نگاري نسبي و روابط بين منطقه‌اي كاربرد خواهد داشت. فصل اول كاوش در تپه شغالي در تابستان 1385ش. با هدف مطالعه وضعيت اقتصادي، اجتماعي و فناوري در اواخر دوران روستانشيني و اوايل شهرنشيني و تغييرات آن‌ها بود، آغاز شد. يكي از نتايج، دست‌يافتن به انبوهي از اطلاعات نوين درباره سفال موسوم به آلويي در اوايل دورة مس‌سنگي و ظهور سفال خاكستري در مركز فلات ايران در اواخر اين دوره است. موضوعاتي كه كمتر به آن پرداخته شده و گاهي به‌صورت موردي در معدود همايش‌هاي باستان‌شناسي و مقالات معتبر باستان‌شناسي به آن برمي‌خوريم به‌ويژه در موضوع سفال خاكستري در اواخر مس‌سنگي مركزفلات اين مورد كاملاً صدق مي‌نمايد. در اين مقاله سعي گشته است براساس داده‌هاي سفالي كاوش فصل اول تپه شغالي و تطبيق و مقايسه داده‌هاي هم‌زمان، به تعدادي از پرسش‌ها پاسخ دهيم، پرسش‌هايي از قبيل پيوستگي سفال آلويي با سفال دورة قبل و بعد خود، پيدايش سفال خاكستري و تداوم آن تا فرهنگ آغاز‌ايلامي در مركز فلات و عدم نفوذ سفال گودين و سفال دالما در شرق مركز فلات و در آخر يك گاه‌نگاري پيشنهاد مي‌شود.

The results of the first season of excavations in 2006 summer Accessed to a few answer to major questions concerning plum ware of early chalcolithic and emergence of black-gray ware in centre of Iranian plateaus while the subjects arose new question so well. The phenomena of black-gray ware and the plum ware once neglected by the scholars so far, and accidentally, it has been elaborated occasionally in archaeological conferences and journals. In this article, we do our utmost on ambiguities on the phenomena black-gray ware and plum wares. The problems such as the continuity of plum ware from earlier period to the later and improving the lack of similarities among the northwestern Iran cultural horizon. especially Dalma ware, the emergence and development of black-gray ware and in continuity to Proto-Elamite period in center of plateau as well as withdrawal of Godin cultural traditions from this region in this certain period of time and at last the suggest new chronology for the region.