پژوهشي در رويكرد جامعيت مطلق قرآن

A critical research on the absolute comprehensiveness approach to the Quran

اين مقاله در پي آن است كه با نقد و بررسي قرآني و روايي، از بين رويكردهاي مختلف اشتمال قرآن بر تمام نيازهاي بشر را برگزيند. بي شك كافي بودن مستدلات اين بخش، آراء ديگر را خدشه دار مي سازد. نگارنده در اين باره، آيات مربوطه را بررسي و با توجه به اِشكال ادبي و تحليلي دو واژه «تبيان» و «كل»، در مهم ترين آيه مورد استناد مطلق گرايان، استدلال به اين آيه را براي اثبات جامعيت بالجمله مورد ترديد جدي قرار داده است. نويسنده كوشيده است اولاً دلائل قائلان به جامعيت مطلق را خدشه دار سازد؛ سپس با استفاده از آيه «لَمْ نَقْصُصْهُمْ عَلَيْكَ»، به طورقطع جامعيت نسبي در رفع نيازهايي كه بشر در شرايط عادي توان رسيدن به آنها را ندارد، را مستدل نمايد. محقق جهت تاييد نگرش خود، از روايات بسيار و همچنين حمل مطلق آنها بر مقيد، سود جسته است. در اين باره روايات به دو گروه تقسيم شده اند و دسته اي كه قول جامعيت كلي را پوشش مي دهد براي بررسي بيشتر به پنج صنف جزئي تر تقسيم و بازبيني شده است و نويسنده در نهايت دلالت آنها بر اين قول با توجه به قيود دسته بعد ناكافي دانسته است. حمل روايات مطلق بر دسته دوم يعني احاديثي كه به آنچه در قرآن نيست، اشاره دارد، اين نگرش را تقويت مي بخشد. نهايت اينكه محقق با مخدوش ساختن دلائل قائلان به جامعيت مطلق، با استفاده از آيات قرآن و تحليل عقلي و با كمك اين روايات بر مبناي خود يعني جامعيت في الجمله قرآن در رفع نيازها، پاي فشرده است.

A critical research on the absolute comprehensiveness approach to the Quran The research before you is an outlook on the triple approaches about comprehensiveness of the Quran. The writer tries to select the third tenet i.e. the inclusion of the Quran for all human needs, by the Quranic critical studies and validity of the approach generally considers the Quran as a comprehensive set of all things, and some of subsets of the approach considers the Quran partly as an only guidance tool, and is comprehensive in comparison with the other sacred books. Undoubtedly, the sufficiencyof the arguments of this part has abrogatedanother approachconsidered as a historical event, and restricted it to a special temporal bed. The writer studies the relevant verses carefully and according to the literary gap and analyzing the words “ tibyan “ and “ kul”, arguing in the favor of the verses to prove the total comprehensiveness is questioned. Traditions (Riwayas) have also been divided into two groups in this article. The group covers the first word is classified into five subgroups for more investigation and reviewed and finally their significations for the first word consider insufficient. The second group are the hadiths not being referred in the Quran which proves the writer’s point of view. And of course this group is the reason of the writer for a selective base.