سلفي گري در رويكرد تفسيري ابن كثير از شهرت تا واقعيت با محوريت مبحث توحيد

Salafism in the Exegetic Approach of Ibn Kathir, from the Popularity to Reality with the Pivot on Tawhid Issue

سلفيه معاصر از ابن كثير دمشقي به عنوان يك مفسر تمام عيار سلفي ياد مي كنند. نوشتار حاضر با محور قرار دادن مبحث توحيد به عنوان حوزه اي اساسي در مكتب سلفيه، ادعاي مذكور را خدشه پذير مي داند. با بررسي جامع تفسير القرآن العظيم درمي يابيم كه رويكرد تفسيري ابن كثير در برخي جوانبِ نظري و عمليِ مبحث توحيد، مخالفتي تام و يا جزئي با تلقي خاص سلفيه دارد. وي با برگزيدن مكتب تفويضي ـ تاويلي در مسئله تفسير صفات الهي، خود را به ديدگاه متاخران اشاعره به عنوان يكي از مكاتب مخالف سلفيه متمايل نموده است. به علاوه تبيين ابن كثير از مفاهيم توحيد عبادي و لوازم آن در سرتاسر تفسيرش نمي تواند با رويكرد خاص و انحصاري سلفي ها مطابقت داشته باشد. نوع تلقي ابن كثير از مجموع جوانب مسئله توحيد، اين مدعا را كه وي پس از مرگ ابن تيميه به سمت مكتب اشاعره متمايل شده است، تقويت مي كند؛ همچنان كه مستندات تاريخي قابل تاملي نيز در تاييد مسلك اشعري ابن كثير ارائه شده است.

The contemporary Salafis refer to Ibn Kathir as a prefect Salafi exegete. With the pivot of Tawhid (Oneness of God) as the basic area in Salafi school، this note quarrels with this claim. With studying Tafsir al-Quran al-Azim، it reveals that there are absolute or partial disagreement between the interpretative approach of Ibn Kathir and the particular Salafi comprehension about some aspects of theoretical and practical Tawhid. With selecting the full giving authorized (tafviz)interpretative school in the interpretation of God’s attributes، he has tended towards the attitudes of the late (modern) ʾAshʿarīyya as one of the schools vs Salafism. Moreover، Ibn Kathir’s determination of Tawhid al’Ibadi (Tawhid in worship) and its requirements through his Tafsir cannot accord with the special approach and exclusive approach of Salafis. His perception of whole aspects of Tawhid issue reinforces this claim that he has inclined toward ʾAshʿarī School after death ofIbn Taymiyyah; as for proving Ibn kathir’s Ashariyya way، the considerable historical documents have been presented.