بررسي سه رويكرد در فلسفه دين

Three Approaches in philosophy of religion

مطالعات فيلسوفانه درباره دين پيشينه بسيار طولاني و قدمتي به اندازه خود فلسفه دارد، ولي اصطلاح «فلسفه دين»[1] و نگارش كتاب ها و مقالات با اين عنوان پديده اي نسبتاً نو و متعلق به دوران مدرن است. فلسفه دين يكي از پرتحرك ترين حوزه هاي پژوهش فلسفي در دوره معاصر است. با اينكه اين دانش مقيد به فلسفه يا ديني خاص نيست، اولاً، فلسفه دينِ رايج در دامان مسيحيت پديد آمده و باليده است، و عمدتاً تحت تاثير اين دين قرار دارد و، ثانياً، اين دانش مبتني بر فلسفه هاي موجود در مغرب زمين، به ويژه فلسفه تحليلي، است. با اين حال، امكان پژوهش فلسفي در حوزه ساير اديان، از جمله اسلام، و مبتني بر ديگر نظام هاي فلسفي نيز وجود دارد. به همين رو، شايسته بلكه لازم است كه فلسفه دين اسلامي نيز ناظر به محتواي اين دين سترگ و متكي بر فلسفه قويم اسلامي پديد آيد تا استحكام و اتقان اسلام و برتري آن بر ساير اديان بيش از پيش نمايان شود و زمينه پاسخگويي به شبهات پيرامون آموزه هاي آن فراهم گردد. سوال اصلي تحقيق پيش رو اين است كه اهم رويكردهاي موجود يا قابل تاسيس در فلسفه دين كدام اند؟ اين تحقيق به روش توصيفي ـ تحليلي به سامان رسيده است

Philosophical study is of the same historical background as that of philosophy itself; the field of philosophy of religion، however، and works compiled on that are new and belong to the modern age and it is a dynamic field of study today. Though the field is not limited to a special philosophy or religion، it has appeared and flourished in Christian space and mainly influenced by it; moreover، philosophy of religion is based upon present Western philosophies، particularly on analytic philosophy. It is، therefore، a necessary case for an Islamic philosophy of religion to appear، make particularities of Islam and Islamic philosophy clear، show superiority of Islam and Islamic philosophy and prepare the ground for answering objections. In any case، the question of the study runs as: what may be regarded as the most considerable approaches، including those presented and those may be supposed both?