مقايسه روش هاي مختلف عصاره گيري در استخراج تركيبات موثره گياه سنا

Comparison of Different Methods in Sennoside Extraction from Senna alexandrina

مقدمه: برگ سنا از دسته ي ملين هاي محرك است، خاصيت ملين بودن اين گياه دارويي به سنوزيدها، آلوئه امودين و ديانترون موجود در آن برمي گردد كه همگي از مشتقات آنتراكينون مي باشند و براي معالجه ي يبوست، تخليه ي روده قبل از جراحي و يا اعمال و آزمايش هاي ويژه ي ناحيه ي شكم، مورد استفاده قرار مي گيرد. هدف: اين مطالعه با هدف مقايسه ي روش هاي مختلف عصاره گيري از گياه سنا و بهينه سازي استخراج ماده ي موثره ي سنوزيد B با استفاده از روش آماري سطح پاسخ انجام شده است. روش بررسي: براي استخراج عصاره گياه سنا، روش هاي مختلف عصاره گيري شامل خيساندن، خيساندن با هم زدن، استفاده از امواج فراصوت، استفاده از امواج مايكروويو و سوكسله با دو نوع حلال اتانول 96 و 60 درجه و در زمان هاي مختلف به كاربرده شدند. بهترين روش با در نظر گرفتن ميانگين وزن عصاره و ماده موثره ي سنوزيد B و استفاده از آزمون آماري آناليز واريانس يك طرفه انتخاب شد. در مرحله بعد با استفاده از روش آماري سطح پاسخ به بهينه سازي مقدار ماده ي موثره ي سنوزيد B پرداخته شده است. نتايج: نتايج آزمون آناليز واريانس يك طرفه نشان داد كه با در نظر گرفتن ميانگين وزن عصاره استحصال شده و مقدار سنوزيد B، روش خيساندن با هم زدن به عنوان مناسب ترين شيوه عصاره گيري از گياه سنا مي تواند در استخراج صنعتي و دارويي مطرح باشد. نتايج بهينه سازي نشان مي دهد كه بيشترين مقدار ماده موثره (3/009 درصد) زماني اتفاق مي افتد كه دما برابر 84، زمان 119/7 دقيقه، نسبت ماده به حلال برابر با 0/04 و اندازه صافي برابر با 29/7 ميكرون باشد. نتيجه گيري: درنهايت مي توان نتيجه گرفت كه استفاده از روش عصاره گيري خيساندن با هم زدن به عنوان يكي از بهترين روش هاي جداسازي عصاره گياه سنا در صنعت مطرح بوده و بازده خروجي ماده موثره سنوزيد B تحت تاثير شرايط بهينه معرفي شده در بيشترين مقدار خود خواهد بود.

Background: Senna leaf belongs to stimulant laxatives. The laxative effect of this medicinal plant is because of sennosides، aloe-emodin and dynatron which they all belongs to among anthraquinone derivatives family and uses to treat constipation، discharge of the intestine before surgery or abdomen surgeries and tests. Objective: In this study، different methods of extracting from the Senna plant was compared and the extraction of the active ingredient، sennoside B، was optimized by using the response level statistical method. Methods: For the extraction of Senna extract، various extraction methods، including maceration، dynamic maceration (stirrer)، ultrasound assisted extraction، microwave assisted extraction and soxhlet extraction using ethanol 96° and 60° as solvent in different times. Regarding to the meanweights of the extracts and active substance sennoside B، The best method was selected. In the next phase، the amount of active substance of sennoside B was optimized using the statistical method of response surface. Results: Considering the mean weights of the extract and amount of sennoside B، dynamic maceration (stirrer) method is the most suitable method to obtain senna extract in the industrial and medicinal extraction. The results of the optimization of the best extraction method (maceration) showed that when influential variables temperature، time، the ratio of substance to solvent and filter mesh were 84°C، 119.7 minutes، 0.04 and 29.7 microns، respectively، the maximum amount of the active substance (3.009%) has been reached. Conclusion: Finally، it can be concluded that active maceration extraction method (stirrer) is suggested as one of the best method to obtain senna extract in industry and the output efficiency of the active substance of sennoside B is affected by introduced optimized conditions mentioned.