تحليل ريخت شناسي قصه سليمان (ع) در ترجمه تفسير طبري

Morphology of the story of Solomon (pbuh) in Tarjomeh-ye Tafsir –e –Tabari

در پژوهش حاضر قصه سليمان(ع) كه از شناخته شده ترين قصه هاي ديني در جهان است و در ترجمه تفسير كهن طبري هم روايت شده، بر پايه نظريه ريخت شناسي «پراپ» ارزيابي شده است. در اين قصه، شمارگان شخصيت ها و خويش كاري هاي آنها با چارچوب نظريه پراپ و تبصره هاي نظريه او، همخواني بسيار نزديكي داشته و هر سه حركت قصه، حركت هايي از گونه نخست الگوهاي حركتي شش گانه پراپ را نمايش داده اند. از آنجا كه نظريه پراپ بر پايه مقايسه ساختار قصه هاي پريان روسي سامان پذيرفته و به شاخ و برگ هاي كميت زاي قصه ها چندان توجهي نداشته، در مطالعه قصه اي از رده قصه هاي قرآني نيز سودمند واقع شده است. حوادثي كه در قصه سليمان(ع) اتفاق افتاده، بسيار مشابه حوادث قصه هاي پريان است و نويسنده را بر آن داشته تا دادوستد هاي تاريخي ميان اين دو قصه را نتيجه گيري كند.

In this research the story of Solomon (pbuh)، one of the well-known religious stories in the world that has also been narrated in Tarjomehye Tafsir-e-Tabari (Persian translation of Tabari’s commentary of Quran) is analyzed and evaluated based on Propp’s morphology of the Folktale. The number of characters and their functions in this story are in accordance with the framework and notes of Propp’s model، and all of the three movements of the story have displayed the patterns suggested as the first of the sextet movement patterns of this model. Since Propp’s theory has been organized by studying the structures of the Russian fairy tales and pays less attention to cumulative embellishments in the tales، it is proved to be useful in studying Quranic stories. The events happened in Solomon (pbuh) story، are too similar to fairy tale events and based on that the author came to the conclusion that there is historical intertextual relationship between them.