بررسي تغييرات پوشش گياهي مراتع استان اصفهان در شرايط چرا و بدون چرا

Study of vegetation changes in rangelands of Esfahan province under grazing and non-grazing conditions

به منظور بررسي روند اصلاح و يا تخريب پوشش گياهي در طول زمان، مطالعه تغييرات پوشش گياهي تحت شرايط چرا و عدم چراي دام در 5 سال انجام گرفت. بررسي تغييرات پوشش گياهي در داخل و خارج قرق در واحدهاي نمونه انجام گرفت. هر واحد نمونه شامل دو ترانسكت موازي توام با 20 كوادرات است. در داخل هر كوادرات درصد پوشش و درصد تركيب هر يك از گونه ها برآورد گرديد. توليد گياهان به روش قطع و توزين با استفاده از كوادرات هاي يك متر مربعي اندازه گيري شد. در مقايسه تاج پوشش گياهي، از نظر آماري تفاوت معني داري بين داخل و مجاور قرق وجود نداشت. جهت تعيين اثر سال، داده هاي سه مولفه تاج پوشش، تركيب و توليد گياهي تجزيه آماري داده ها در قالب طرح آزمايشي بلوك كاملاً تصادفي انجام گرفت كه تفاوت معني داري بين برداشت هاي سال هاي مختلف مشاهده نشد. با توجه به اينكه عوامل طبيعي حاكم بر داخل و مجاورقرق يكسان بوده است، از نظر ميزان توليد علوفه تفاوت معني داري بين داخل قرق و مجاور آن وجود داشت. بنابراين كاهش ميزان توليد در مجاور قرق، رابطه مستقيمي با شدت بهره برداري داشته است. فرم زيستي گونه ها بر اساس سيستم رانكاير تعيين شد. به طوري كه فرم بيولوژيكي غالب در منطقه مورد مطالعه همي كريپتوفيت بود. نتايج نشان داد كه هر چند قرق باعث بهبود پوشش گياهي در مراتع گرديده است ولي تفاوت معني داري با مجاور قرق نداشت. در صورتي كه از قرق بعنوان يك روش اصلاحي براي پوشش در منطقه استفاده شود، در كوتاه مدت كارساز نخواهد بود. براي احياي سريع اين گونه مراتع كه عموماً در مناطق خشك قرار گرفته اند، دخالت مستقيم انسان ضروري است.

This research was aimed to study the vegetation changes under grazing and non-grazing conditions during five years in order to evaluate vegetation improvement or destruction over time.The study of vegetation changes was carried out inside and outside the exclosure within the sample units. Each sample unit consisted of two parallel transects with 20 quadrates. Within each quadrate، the canopy cover percentage and composition percentage of each species were estimated. The forage yield was measured by clipping and weighing using one-square-meter quadrates. No significant difference was recorded for the canopy cover of inside and outside the exclosure. Statistical analysis was performed in a completely randomized block design and no significant differences were found among the study years. However، significant differences were found for forage yield of inside and outside the exclosure. Therefore، the reduction in forage yield of outside the exclosure is directly related to the intensity of utilization. The life form of species was determined based on Raunkiaer's system. Hemicryptophytes was the dominant form in the study area. The results showed that although the exclosure caused to improve rangeland vegetation، the difference between inside and outside the exclosure was not significant. Generally، the results indicated that vegetation changes in the study area were slow and gradual and exclosure could not be considered as an improvement method in short-term. Direct human intervention is required for the restoration of rangelands، located in arid regions.