سازماندهي اقتصاد تجاري ايران در عصر پهلوي اول 1303 تا 1309 ش

Organization of commercial economy of Iran in the reign of Pahlavi I from 1303 to 1309

سياست تمركزگرائي كسب درآمد از منابع مختلف را به الزامي براي حكومت پهلوي اول تبديل كرد. برپايه اين الزام كسب درآمد از بخش تجاري اقتصاد ايران مورد توجه قرار گرفت. كسب درآمد از بخش تجاري در ابتدا با توجه به ميراثي كه اقتصاد تجاري ايران از دوران قاجار از آن برخوردار گرديد امكان پذير نبود. در چنين شرايطي سازماندهي اقتصاد تجاري ايران به منظور كسب درآمد بيشتر ضروري بود. بر اين اساس اين مقاله با استفاده از روش تحقيق تاريخي به بررسي اين پرسش مي پردازد. حكومت پهلوي چه اقدام هائي براي سازماندهي اقتصاد تجاري ايران در سال هاي 1303 تا 1309ش انجام داد؟ يافت هاي تحقيق نشان مي دهد كه تصويب قانون علايم صنعتي و تجاري و قانون تجارت، تاسيس اتاق هاي تجارت، سازماندهي نظام گمركي، تصويب قانون نظارت بر خريد و فروش اسعار خارجي، قانون تعيين واحد و مقياس پول قانوني و تاسيس وزارت اقتصاد ملي اقدام هائي بود كه حكومت براي سازماندهي اقتصاد تجاري انجام داد. اين اقدام ها بواسطه پيامدهاي بحران اقتصادي 1929م ناكارآمد ماند. در چنين شرايطي حكومت از اسفند 1309ش انحصار اقتصاد تجاري را جايگزين سياست سازماندهي اقتصاد تجاري كرد.

The policy of centralization of the income from different resources became necessary for the government of Pahlavi I. According to this necessity earning income from the commercial part of the economy attracted attention. It wasn`t possible to have an income at first due tothe heritage the governmentinherited from the reign of Ghajar. Under these conditions organization of commercial economy of Iran to earn more income was necessary. Therefore this article investigates this question by a historical way. What action did Pahlavi government take from 1303 to 1309? The findings of this article shows that ratification of trade law and commercial and industrial logos، establishment of chambers of commerce، organization of customs system، establishment of national economy ministry، ratification of the supervision over trade of foreign goods and the law of determination of currency and the criterion for it were a series of activities done by the government for the organization of commercial economy. These activities suffered from failure because of the Great Depression of 1929. Under these conditions the government substituted monopoly of commercial economy for the policy of organization of commercial economy.