بررسي تغييرات زماني و مكاني خشكسالي هواشناسي براساس شاخص بارش - تبخير تعرق استاندارد شده در ايران

Spatio-temporal variations of meteorological drought using Standardized Precipitation Evapotranspiration Index in Iran

خشكسالي از زيان بارترين مخاطرات طبيعي است كه از نظر فراواني رخداد و ميزان خسارات وارده در صدر قرار دارد. در اين تحقيق، به منظور تحليل خشكسالي از شاخص بارندگي - تبخير تعرق استاندارد شده (SPEI) از 54 ايستگاه سينوپتيك براي دوره آماري 64 ساله (2014-1951) استفاده شد. جهت پايش زماني و مكاني خشكسالي، مقادير شاخص در مقياس هاي زماني 12، 24 و 48 ماهه محاسبه و رونديابي شد. روند تغييرات ، دما و بارش نيز طي مقياس هاي زماني مورد مطالعه با استفاده از آزمون تحليل روند من-كندال مورد بررسي قرار گرفت. نتايج نشان داد، روند شاخص SPEI طي دوره آماري مورد بررسي در بخش وسيعي از كشور افزايشي است، اين در حالي است كه روند دما و بارش در اكثر ايستگاهها به ترتيب افزايشي و كاهشي است. براين اساس، شاخص SPEI مي تواند به عنوان ابزار مفيدي در زمينه پايش و پيش آگاهي خشكسالي در ايران مورد استفاده قرار گيرد.

Drought is one of the most damaging natural hazards that it is placed in the first order in terms of both the frequency of occurrence and the magnitude of created damages. In this study، we used the standardized precipitation - evapotranspiration drought index (SPEI) for analysis of drought in the 54 synoptic stations for a 64 years (1951- 2014) period. For drought monitoring and regionalization، the SEPI values were calculated in 12، 24 and 48 months timescales. The trend of rainfall، temperature and SEPI was investigated using Mann-Kendall test during the study period. The results showed that an increasing trend for drought and temperature and decreasing trend for rainfall. Considering the correlation of drought and temperature، the findings of study confirmed that SEPI had a good performance for monitoring drought across Iran.