بازتعريف بدن در هنر فمينيستي (دهه 1960 و 1970)

Redefinition of the Body in Feminist Art (1960s and 1970s

در زمان معاصر ، «بدن» در مركز توجه همه امور زندگي انسان قرار گرفته و از جمله موضوعاتي است كه به طور عمده مورد بازانديشيِ انتقادي واقع شده است. عرصه هنر معاصر نيز طي چند دهه اخير، شاهد تحول و تقويت كنش هاي اجرايي و آثار با محوريت بدن بوده است. حضور بدن در اين آثار، به طور غالب در تقابل با گفتمان زيبايي شناسي غرب تا پايان دوره هنر مدرن قرار مي گيرد. هنر فمينيستي كه در اواخر دهه 1960و در ميان همهمه جنبش هاي اجتماعي ضد جنگ، مدني و فمينيستي سربرآورد به عنوان يكي از مهم ترين خاستگاه هاي اين تحول و تغيير موضعِ بدن در هنر معاصر به شمار مي آيد. هدف از پژوهش حاضر، مطالعه آثار هنر بدن فمينيستي دهه 1960 و 70 و بررسي زمينه فكري و اجتماعي آنها، به عنوان يكي از خاستگاه هاي مهمِ تحول معاني و جايگاه بدن در هنر معاصرغرب است. مفروض پژوهش، تحول معاني و جايگاه بدن در پيوند با تغييرصورت بندي اجتماعي و زير ساخت هاي نظري در آثار هنر فمينيستي است كه نمايانگر موضعي متقابل با بازنمايي هاي سنتي (و مدرن) هنر غرب از بدن است. در جستجوي اين مسئله، ابتدا مقولات كليدي در حوزه نظري بر اساس آراي نظريه پردازان پساساختارگرا (و فمينيست)، به عنوان گرايش هاي نظري هم زمان، مورد وا كاوي قرار گرفته، و بر اين مبنا تحول جايگاه و حضور بدن در آثار منتخب هنر فمينيستي، نسبت به دوره هاي پيشين، مورد تشريح و تحليل قرار گرفته است. محتواي پژوهش حاضر، كيفي است و بر اساس روش شناسي توصيفي- تحليلي و شيوه گردآوري كتابخانه اي صورت گرفته است.نتايج يافته ها حاكي از آن است كه نمايش و حضور بدن در آثار هنر فمينيستي (دهه 1960 و 70) در تقابل با هنجارهاي زيباشناختي از بدن در هنر غرب تا پايان دوره مدرنيسمِ هنري است. بدن در اين آثار به مثابه عامليتي فعال و پويا، در تعامل با مخاطب و مسايل اجتماعي، با تاكيد بر فرايند و نه محصول نهايي، نمودار مي شود. از اين منظر مهم ترين تحول در تغيير جايگاه بدن در آثار هنرمندان فمينيست، فرايند استحاله جايگاه پيكره سنتي، از ابژه نگاه و تصوير استعاري به سوژه خودآگاه و حاضر در پيوند با مقولات هويتي است.

In the contemporary era، the body has been the focus of attention of different human life aspects and has been one of the issues undergoing serious critical rethinking. In the past few decades، contemporary art has witnessed transformation of artworks revolving around the body. The presence of the body in these works is set predominantly in opposition to the Western aesthetic discourse until the end of modern art period. The feminist art emerging in the late 1960s، through anti-war، civil and feminist movements، is regarded as one of the most important origins of changes in the status of the body in contemporary art. The present research aims to study feminist body art in the 1960s and 70s and examine its theoretical and social context، as one of the major origins of changes in the meaning and status of the body in the contemporary Western art. The assumption of this research is the transformation in the meaning and status of the body in connection with changes in the social configuration and theoretical foundations of feminist artworks، which shows a position in contrast to traditional (and modern) representations of the body in Western art. For this purpose، first the relationship between key concepts and categories، as concurrent theoretical trends، is analyzed based the post-structuralist approach and ideas of feminist theorists. Then، the transformations in the status and presence of the body in the selected feminist artworks as compared to previous eras، are explained and analyzed. This study، which is of qualitative type، has been conducted using descriptive-analytical methodology، and the library method has been utilized to collect data. The findings of the study indicate that the representation of the body in feminist art (in the period in question) has been in contrast with the aesthetic norms of the body dominant in Western art up to the end of modernist art period. In these works، body is depicted as an active، dynamic agency in interaction with the audience and social issues، with an emphasis on the process rather than the end product of art. From this point of view، the most important transformation in the status of the body in the works of feminist artists is the metamorphosis of the status of traditional body from an objectivized and metaphorical image into a self-conscious subject in connection with identity categories.